I. A. Bakieva, X. S. Xadjaev, M. Z. Muhitdinova., Sh. Sh. Fayziyev. Mikroiqtisodiyot


 Monopol bozorlarda ishlab chiqarish va narxlar



Download 3,77 Mb.
Pdf ko'rish
bet226/384
Sana30.12.2021
Hajmi3,77 Mb.
#98806
1   ...   222   223   224   225   226   227   228   229   ...   384
Bog'liq
Mikroiqtisodiyot oquv qolanma 2017 8db24-1-427

12.2.

 Monopol bozorlarda ishlab chiqarish va narxlar 

o`rnatishdagi qarorlar 

Raqobatli firma va monopol firma o`rtasidagi asosiy farq ular mahsulotining 

narxini  tushirish  yoki  oshirish  monopolistning  ixtiyorida  bo`lib  qoladi.  Raqobatli 

firma  faoliyatida  mahsulotining  ishlab  chiqarish  narxini  belgilashda  bozor  unsuri 

kichik  nisbiy  ahamiyatga  ega  bo`ladi. Bozor sharoitida  talabdan kelib  chiqib ham 

narx  belgilanadi  va  bu  asosan  chekli  xarajatga  juda  kam  miqdordagi  daromadni 

qo`shish  orqali  o`rnatiladigan  narx  hisoblanadi.  Monopolist  esa  bozorda  yagona 

ishlab  chiqaruvchi  hisoblanadi,  chunki,  u  bozorga  yetkazib  berayotgan  mahsulot 

miqdori  bilan  ham  narxni  o`zgartirishi  mumkin.

  Narx  darajasi  tovarlar  sotilganda 

                                                           

16

 B. Salimov va boshqalar. Mikroiqtisodiyot. O`quv-uslubiy majmua. TDIU 




 

242 


firmaning  tovarlarni  ishlab  chiqarish  va  sotish  xarajatlarini  to`la  qoplab, 

kompaniyaga minimal foydani taʼminlashi kerak. Agar bu qoidaga amal qilinmasa, 

firma  zarar  ko`radi  yoki  kompaniya  hech  qanday  daromad  olmay  o`z  ishini 

to`xtatadi.  Xarajatlarni  qoplash  zarurati  narxning  eng  quyi  chegarasini  belgilaydi 

va  narxning  bundan  past  bo`lishi  iqtisodiyot  uchun  maqbul  emas.

  2-rasmda 

raqobatli  firma  gorizontal  talab  egri  chizig`i  (a)da  aks  ettirilgan.  Raqobatli  firma 

ko`p  miqdorda  mahsulotni  sotadi,  chunki  mahsulot  sifatini  o`zgartirsa  (uning 

bozorida boshqa barcha firmalarning mahsulotlari), har qanday firmalarning yuzlab 

talab  egri  chizig`ida  elastik  bo`ladi.  Monopol  bozorda  yagona  ishlab  chiqaruvchi 

mavjuddir, uning talab egri chizig`ida bozor talabi qiyaroq bo`ladi. Shunday qilib, 

monopolist  talabi  egri  chizig`i  2  (b)  rasmda  tasvirlangan.  Monopolist  mahsulot 

narxini oshiradigan bo`lsa, iste'molchilar undan kam mahsulot sotib ola boshlaydi, 

bu  odatiy  sabablarga  ko`ra  pastga  qarab  egilib  boradi.  Monopolist  bir  turdagi 

mahsulot  ishlab  hiqaradi  va  uning  ishlab  chiqarish  hajmi  ortadi,  narxi  esa  tusha 

boshlaydi,  agar  mahsulotining  miqdorini  kamaytiradigan  bo`lsa,  foyda  ham 

kamayadi va boshqa yo`llar qaraladi. 

 

Bozordagi  talab  egri  chizig`i  monopolist  uchun  uning  bozordagi  mavqei  va 



foyda  olish  imkoniyatini  cheklashi  mumkin.  Narx  o`rtacha  harajatlardan  yuqori

 


Download 3,77 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   222   223   224   225   226   227   228   229   ...   384




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish