I. A. Bakieva, X. S. Xadjaev, M. Z. Muhitdinova., Sh. Sh. Fayziyev. Mikroiqtisodiyot

 

10.4. Qisqa muddatli va uzoq muddatli xarajatlar 

Ko`pgina  firmalar  uchun  o`zgarmas  va  o`zgaruvchan  xarajatlar  o`rtasidagi 

umumiy  xarajatlar  taqsimoti  vaqtga  bog`liqdir.  Masalan,  FORD  mashina 

kompaniyasi  kabi  mashina  zavodi  qisqa  vaqt  ichida  FORD  uning  mashina 

zavodlari  hajmi  yoki  sonini  o`zgartira  olmaydi.  Faqatgina  u  o`zining  oldindan 

mavjud  bo`lgan  zavodlariga  qo`shimcha  ishchi  xodimlar  olish  yo`li  bilangina  u 

ishlab  chiqarayotgan  mashinalar  sonini  ko`paytirishi  mumkin.  Bu  zavodlarning 

xarajatlari qisqa muddat ichida o`zgarmaydi, biroq bir necha yil davomida FORD 

yangi zavodlar qurib yoki eskilarini yopib zavodlar hajmini ko`paytirishi mumkin. 

Shuning uchun uzoq muddat ichida uning zavodlari xarajatlar o`zgaruvchandir. 

Ko`pgina  loyihalar  qisqa  muddat  ichida  o`zgarmas,  uzoq  muddat  ichida 

o`zgaruvchanligi sababli, firmaning qisqa muddatdagi xarajat egri chizig`i darajasi 

uzoq  muddatdagidan  farq  qiladi.  6-chizmada  bunga  bir  misol  berilgan.  Chizmada 

kichik, o`rta va  katta  zavodlar uchun 3  ta  qisqa  muddatli  o`tacha umumiy  xarajat