I. A. Bakieva, X. S. Xadjaev, M. Z. Muhitdinova., Sh. Sh. Fayziyev. Mikroiqtisodiyot

Qisqacha xulosalar

 

Biz  bu  bobda  mikroiqtisodiyotning  chegaralarini  o`rgandik.  Sezgan 

bo`lsangiz kerak biz bu fikrlarni to`liq mazmuunini yoritishdan ko`ra xomaki qilib 

o`rgandik.  Buning  bir  sababi  siz  bu  mavzularni  kata  kurslarda  atroflicha 

o`rganishingiz  mumkin.  Boshqa  sababi  bu  mavzular  haligacha  faol  izlanishlar 

doirasida va shu sababli haligacha to`liq o`rganilmagan. 

Bu mavzularni umumiy suratda ko`rish uchun 1-bobdagi Iqtisodiyotning 10ta 

tamoyiliga  murojaat  qilamiz.  Birinchi  tamoyil  bu  bozorlar-iqtisodiy  faoliyatni 

amalga oshirishni yaxshi usuli. Boshqa tamoyil bu davlat ba’zida bozorlar ahvolini 

yaxshilashi  mumkinligini  bildiradi.  Iqtisodiyotni  o`rganganingiz  sababli  siz  bu 

---

 

174 

tamoyillarni  naqadar  to`g’riligini  va  u  bilan  birga  bo`lgan  ehtiyotkorlikka  ham 

to`liqroq baho berasiz. Asimmetrik xabarlar  sizni bozor natijalariga  ehtiyotkorroq 

bo`lishingiz  lozimligini  ko`rsatadi.  Siyosiy  iqtisodiyot  ta’limi  sizni  hukumat 

qarorlariga  ehtiyotkor  qilishi  lozim.  Iqtisodiy  moyillik  esa  sizni  bozorni  ham 

hukumatni  ham  o`z  ichiga  oluvchi  insonlar  qarorlariga  tayangan  muassasalardan 

ehtiyot qilishi lozim. 

Agar  bu  yerda  barcha  mavzular  to`plami  bo`lsa,  hayot  chigal  bo`lib  qoladi. 

Axborotlar  ham  hukumat  ham  insonlar  ham  kamchilikka  ega.  Albatta,  siz  buni 

iqtisodiyotni  o`rganishingizdan  avval  bilgansiz  lekin  iqtisodchilar  ularni  o`rab 

turgan  dunyoni  o`zgartirishmoqchi  va  tushuntirib  bermoqchi  bo`lsalar  bu 

kamchiliklarni aniqlashlari lozim. 



 Ko`pchilik  iqtisodiy  jarayonlarda  xabarlar  asimetrik  hisoblanadi.  Agar 

yashirin  harakatlar  yuz  berganda  prinsipallar  qo`l  ostidagilari  boshlaridan 

kechirayotgan  axloqiy  xavfdan  xavotirlanishi  mumkin.  Agar  yashirin  harakatlar 

bo`lsa  sotib  oluvchida  sotuvchilar  tanlovi  muammosi  vujudga  keladi.  Xususiy 

bozorlar ba’zida asimetrik xabarlarni signaling va tekhirish bilan ulashadi. 



 

Garchi  hukumat  siyosati  ba’zida  bozor  holatini  yaxshilay  olsada,  hukumat 

o`zi  ham  kamchilikli  muassasa  bo`lib  hisoblanadi.  Condorcet  paradoksi  shuni 

ko`rsatadiki  jamiyat  uchun  afzal  hisoblangan  ishlab  chiqarishni  buzadi  va  Arrov 

ilojsizlik nazariyasi ko`rsatadiki hech qanday saylov tizimi mukammal emas. Ko`p 

vaziyatlarda  demokratik  muassasalar  ko`pchilik  saylov  guruhining  xohishlariga 

qaramasdan  o`rtacha  sayylovchilar  tomonidan  istalgan  natijalarni  ishlab 

chiqarishadi.  Shuningdek    Davlat  siyosatini  belgilaydigan  shaxslar  milliy 

qiziqishlardan ko`ra o`z qiziqishlaridan motivatsiyalangan bo`lishi mumkin. 



 Psixologiyani  va  iqtisodiyotni  o`rganish  odamlarning  qaror  qabul  qilishi 

odatdagi  iqtisodiy  nazariyada  taxmin  qilingandan  ko`ra  ancha  murakkabroqligini 

ochdi. Odamlar har doim ham ratsional emas, ular iqtisodiy holatdagi adolatlilikka 

qayg’urishadi (xatto shaxsiy manfaati bo`lsada) va ular har doim izchil emaslar. 

---

 

175