I – боб. Корпоратив бошқарув курсига кириш

Корпоратив бошқарув моделларининг қиёсий хусусиятлари
3 - расм

Моделларнинг хусусиятлари	Инглиз-америка модели	Немис модели	Япон модели
Ижтимоий қадирятлар тизими	Шахсиятпарастлик, танлов эркинлиги	Ижтимоий хамкорлик	Хамкорлик ва ишонч
Мехнат жамосининг рўли	Пассив	Фаол	Фаол иштрокчилик
Молиялаштиришнинг асосий усули	Фонд бозори	Банклар	Банклар
Ахборот номутаносиблиги	Менежмент	Менежмент уй банки	Бош банк
Инвеститсиялаш муносабатлари	Қисқа муддатлт	Узоқ муддатли	Узоқ мудатли
Капиталнтнг қиймати	Юқори	Ўрта	Паст
Капитал бозори	Юқори ликвидли	Ликвидли	Нисбатан ликвидли
Асосий иқтисодий бирлик	Компания	Холдинг	Молия-саноат гурухи
Менежментга хақ тўлаш	Юқори	Ўрта	Паст
Аксиядорлик капиталининг тузилмаси	сочилган	Нисбатан жамланган	Жамланган

Корпоратив тузилма

Тайинлайди ва назорат қилади

Бошқаради

Директорлар кенгаши (кузатувчилар)

аксиядорлар



сайлайди

Лавозимдаги шахслар (бошқарувчилар)

кредиторлар
эгалик қилади

гаров сақлайди

Компания

Хуқуқий тизим

тузилмавий чегаралар

6 – расм. Корпорати бошқарувнинг инглиз-америка модели

Тайинлайди ва хисобот беради

назорат қилади
Оператив бошқарувни амалга оширади



Кузатув кенгаши

Ишчилар ва касаба уйишмалари

азоларнинг ярмисини
тайнлайди

Бошқарувчилар кенгаши

азоларнинг ярмисини
тайнлайди

компания

аксиядорлар
эгалик қилади

7 – расм. Корпоратив бошқарувнинг немис модели

Компаниялар ўз ҳолатига энг мос келадиган, бироқ инвесторлар томонидан самарали қарор қабул қилинишига олиб борадиган ва ахборотларнинг мутлоқ ошкора қилинишини таъминлайдиган самарали тамойиллар асосида қурилган корпоратив амалиётни қабул қилиш масъулиятини ўз зиммаларига олишлари керак.
Таянч ибондар: унитар модель, инвестор, икки погҳнали модель, конриненфат модель, тармоқ рнодели, минорриар акциядор, инсайдер, саррноя, шаффофлик.
Назорат саволлари:
1. Хорпоратив бошқанннинг рноделларирн санаб беринг. 2 Корпоралив бошқарувнинг амерлка тизимини тушунтириб беринг. 3. Корпоратив ўзбек моделини тушунттртб ҳеринг. 4.корпоратив бошқарувнинг инглиЗ-арнерика моделфни тушунтиринг. 5. Корпоратив бошқарув моделларининг қиёсий хусусиятларини айтиб бэринг.
IV боб. КОРПОРАТИВ СТРАТЕГИЯ ВА ИЖТИМОИЙ МАСЪУЛИЯТ

4.1 Корпоратив стратегиянинг мазмуни ва моҳияти
Дунёда рақобат бўлган даврда ҳамма маҳсулот гомогендир. Саноқсиз тўлиқ ахборотларга эга бўлган сотувчи ва сотиб олувчилар мавжуд, лекин сотиб олинадиган товарларга ҳеч қандай таъсир эта олмайди. Бундай дунёда фойдага ҳеч қандай талаб йўқлиги билан тенг стратегияга ҳам ҳеч қандай талаб бўлмайди.
Кўпчилик бозорлардаги каби, соф рақобатга ҳеч қандай қийинчилик йўқ. Улар дефицит ва ассиметрикдир. Уларда сотувчи ва сотиб олувчилар чекланганликларидадир, маҳсулот гомогенлигидадир, ахборотларни фойдасизлигидадир, йоки қандайдир фирманинг бошқаларига нисбатан ваколатларга эгалиги ва кучлилигидадир, бошқалар ишлаб чиқармайдиган маҳсулот ишлаб чиқариши, ёки олиб келиниши чеклаганлигидадир. Мустаҳкам ишлаб чиқилган стратегия фирмани, яхши ташкил этилмаган бозорда юқори фойда оладиган стратегияларни ишлаб чиққан ҳолда ўзининг талабларини қўя олади. Бундай вазиятда стратегия икки муҳим ўринни эгаллайди.
Биринчи: бу фирманинг шу тармоқдаги фирмалар билан бир позициядалиги. Компаниянинг кучли ва кучсиз томонларини, бозорнинг хавфли тарафларини ҳисобга олган ҳолда самарали стратегия рақобатдор мавқеъи яратилиши имконини беради. Шунинг учун компания рақобатли фаолият юритаётган муҳитни таққослай олишда стратегияни формулалаш жуда муҳим.
Иккинчи: фирма фаолияти ва инвестициячининг ички координацияси. Стратегия бозордаги танлашнинг фойдалилигининг танлангандан кейинги вазиятни ўрганади. Фирманинг бозордаги ўрни аниқлангандан кейин ҳар бир пункти бўйича ўзаро тармоқлар келишишлари лозим. Худди шу тартибда инвестициячилар ҳам амалга оширилиши лозим. Улар бир-бирларини ўзаро боғлаб туришлари ва жамлашган ҳолда юқори даражадаги рақобатбардошликни юзага келтириши лозим.