I – боб. Корпоратив бошқарув курсига кириш

К_ра = Ф_ст/Б_в
Бунда, Ф_ст - солиқ тўлангунгача фойда; Б_в - баланснинг йиллик ўнача қиймати. Ушбу коэффитсиент 0.05 дан юқори бўлиши керак.
4. Харажатларнинг рентабеллик коэффитсиенти(Крх).
Крх= Ф_ст/Х
Бунда, Х - жами харажатлар. Ушбу коэффитсиент 0,05 дан юқори бўлиши керак. Ушбу коэффитсиентлар билан биргаликда якуний қарор қабул қилиш учун қўшимча қуйидаги коэффитсиентлардан ҳам фойдаланилади: 1. Ўзининг ва қисқа муддатли қарз маблағларнинг нисбат коэффитсиенти-К_ўн
К_ўн=П₁ / П₂ – УММ₂

Ушбу коэффитсиент 1,0 дан юқори бўлиши керак. 2. Ишлаб чиқариш қувватидан фойдаларуш коэффитсиенти(К_қф )

Юқоридаги ҳар иккала корхоналар иқтисодий аҳволини баҳолашнинг хусусиятли жиҳатлари, биринчидан улардаги коэффитсиентларнинг ҳар-ҳиллиги бўлса, иккинчидан мезонларни ҳисоблашнинг умий услубиётидадир. Хусусан, Альтманнинг 5 омилли модели асосив моливавив тавсифидаги кўрсаткичларга қаратилган бўлса, шунингдек, интеграл характерга эга бўлган кўрсаткичдир. Шундай қилиб, молиявий-иқтисодий ҳолатни реал баҳолаш ташқи ва ички омиллар таъсирида мураккаб жараёндир, чунки айнан у корхонанинг молиявий сиёсатини ишлаб чиқишда база бўлиб хизмат қилади. Ноаниқлар кўпайиб бораётган бозор муҳити ва корхонанинг ҳаёт цикли интенсификасияси шароитида молиявий соғломлаштиришни мустақил босқич сифатида ажратиш зарурияти янада аниқлашиб бормоқда. Бу банкротлик жараёнидаги корхоналар ва беқарор молиявий-иқтисодий ҳолатда бўлган ва тинимсиз режимда соғломлаштириш стратегиясини амалга ошираётган корхоналар учун долзарб ҳисобланади. Ҳозирги кунда Республикамизда амалга оширилаётган корхоналарни таркибий жиҳатдан ўзгартириш, ихчамлаштириш ва молиявий соғломлаштиришнинг ўналишлари қуйдагилардан иборатдир: 1. Ишлаб чиқариладиган маҳсулот турларини реструктуризация қилиш. Бунда ишлаб чиқарилган маҳсулот турларини ҳар бирини алоҳида зарарли, фойдали ва рентабеллик даражасини чуқур таҳил қилиш. Шунингдек, маҳсулот ишлаб чиқаришни диверсификация қилиш ва маҳаллийлашририш давлат дастури доихасида маҳсулот ишлаб чиқариш тизимини йўлга қўйиш устувор аҳамиятга эга бўлмоқда. 2. Мавжуд қувватларни реструктуризация қилиш. Янги турдаги махсулотларни ишлаб чиқариш жараёнига ўтиш даврида ортиқча автивларни (бино, иншоот ва ускуналар) ҳисобдан чиқариш ёки сотиш. Ишлаб чиқаришда фойдаланилмаётган асосий воситаларни консервация қилиш. 3. Мавжуд майдонларни реструктуризация қилиш. Ишлаб чифқаришда иштирок этмайдиган, ортиқча ер майдонларини аниқлаш ва уларни ҳисобдан чиқариш. 4. Ижтимоий соҳа объектларини реструктуризация қилиш. Корхонанинг балансида мавжуд бўлган ижтимоий соҳа объектларини сотиш, ижарага бериш ёки тегишли тартибда маҳаллий ҳокимият балансига ўтказиш. Ушбу ҳолат ўз навбатида ортиқча харажаттарни иқтисод қилиш имкониятларини вужудга келтиради. 5. Корхонани молиявий реструктуризация қилиш. Корхонани қарзларини кечиктириш ёки бўлиб-бўлиб тўлаш бўйича кредиторлар билан вақтинчалик келишувларни амалга ошириш. Ушбу йўналиш сурункали дебиторлик ва кредиторлик қарзлари ҳисобига айланма маблағлар самарадорлигига салбий тасир этувчи омилларни бартараф қилинишига олиб келади. Ўз навбатида тўловлар билан боғлиқ муаммоларни бартараф қилишга йўналтирилган тадбирлар корхоналар молиявий барқарорлигининг асосий омилига айланади. 6. Менежменти реструктуризация қилиш. Реструктуризациянинг бошқа омилларининг амалга оширишда муҳим аҳамиятга эга. Корхонанинг бошқарув структурасини янгилаш. Шунингдек, маъмурий харажатларни қисқартириш ҳисобига фойдани шаклланишига ноишлаб чиқариш Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2008-йил 19-ноябрдаги Ф-4010-сонли иқтисодий ночор корхоналарни тижорат банкларига сотиш тўғрисидаги тартибни тасдиқлаш тўғрисидаги сонли Фармойиши ҳаётга жорий қилинди. Ушбу Фармонга мувофиқ, банкрот корхоналарни тижорат банкларига сотишнинг (балансига беришнинг) 3 та механизми амал қилади. булар: 1. Банкрот корхонанинг кредиторлик қарзининг таркибини 70 ва ундан ортиқ фоизини банк кредитлари ташкил этса тижорат банклари балансига бериш тартиби амал қилмоқда. 2. Аукцион савдолари орқали тижорат банкларига сотиш (энг кўп нархни таклиф қилган ва тегишли мажбуриятни ўз зиммасига олган) тизими йўлга қўйилган; 3. Танлов савдолари орқали - тижорат банкларига 0 (нол) қийматга инвестицион мажбурият шарти билан сотиш. Ушбу механизмларнинг барчаси Республика Комиссиясининг қарори билан амалга оширилади. Шунингдек, тижорат банкларига бир қатор имкониятлар ҳам яратилган. Хусусан, тижорат банклари 1. Банкрот корхоналар негизида - устав жамғармаси 100%гача бўлган янги корхона ташкил этиш имконияти берилди 2. Банкрот корхоналар тугатилиши муносабати билан унга аввал берилган, қопланмаган кредитини, шу жумладан ҳукумат кафолати билан берилган кредит суммасини банк кенгашининг қарори билан ҳисобдан чиқариш имкониятига эга. 3. Банкрот корхоналар учун малакали бошқарув компаниясини тузиш ва жалб қилиш ҳамда уларни тугатиш баҳосида олиб, фаолиятини тиклаб уни бозор баҳосида сотиш имкониятлар яратлди.
Таянч иборалар: рестрллктуризация, ислоҳ қтилиш, макроиқтисодий ва сиёсий рисклар, молиявий стратегия, потенциал инвесторлар, ташқи молия манбалари, жорий активлар, ялпи даромад, дебиторлик қарзлари.
Назорат саволлари: 1. Корхонани реструктуризациялашнинг мазмунини айтинг. 2. Ресрруктуризация қилиш корхона фаолиятига қандай таъсир кўрсатади? 3. Корхонани танг ҳолатга олиб келувчи сабабларни айтинг. 4. Корхона фаолияти самарадорлигининг кўрсаткичларини айтинг.. 5. Корхоналарни қайта таркиблашнинг муваффақиятли шартлари қандай? 6. Корхонанинг молиявий ҳоларидаги муаммоларни сананг. 7. Ўзбекистонда корхоналарни реструктуризарциялаш жараёнларининг ўзи- га хос хусусиятларини айтинг. 8. Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2008-йил 18-ноябрдаги ПФ 4053-сонли ,.Иқтисодиёт реал сектори корхоналарининг молиявий барқа- рорлигини янада ошириш чора-тадбиртари тўғрисидаги Фармони мазмунини (тушунтиринг. Ўзбекистонда реструктуризация жараёни қандай? 9. Ўзбекистонда реструкиуризация жараёни қандай? 10. Хорижий давлатлардаги реструктуризатсиялаш жараёнларини тажрибаси қандай? 11. Таваккалчиик қарорларини қабул қилишнинг асосий тамойилларини айтинг.