Huzuridagi davlat va jamiyat qurilishi akademiyasi

Hamjihatlik – xavfsizlikning bosh omili 

 

XIX  asrning  saksoninchi  yillarida  dunyo  mamlakatlarini  ikkiga  ajratib  turgan 

Berlin  devori  qulab,  undan  keyin  «sovuq  urush»  siyosati  barham  topganidan  so„ng, 

odamzod boshidagi urush xavfi go„yo yo„qolgandek tuyildi. Lekin voqealar rivoji bu 

ishonchning  o„tkinchi  ekanini  isbotladi.  Boz  ustiga,  odamzodning  tinch  hayot  va 

---

 

274 

farovonligiga  xavf  soluvchi  boshqa  tahdidlar  –  terrorizm  va  zo„ravonlik,  diniy 

ekstremizm  va  fundamentalizm,  qurol-yaroq  va  narkotik  moddalar  kontrabandasi 

yuzaga chiqdi. 

Qolaversa,  XX  asrning  so„nggi  o„n  yilligida  o„z  davlat  mustaqilligini  qo„lga 

kiritgan  mamlakatlar  jahon  siyosiy  xaritasi,  binobarin  xavfsizlik  tizimida  katta 

o„zgarishlar yasadi. Shunday bir sharoitda yer yuzidagi har bir davlat, ayniqsa, yangi 

mustaqil  respublikalar  uchun  o„z  xavfsizligi  va  barqarorligini  ta‟minlash  bosh 

masalaga  aylandi.  Shu  jumladan,  O„zbekiston  bilan  Birlashgan  Millatlar  Tashkiloti, 

Yevropada  Xavfsizlik  va  Hamkorlik  Tashkiloti  va  boshqa  yirik  xalqaro  tuzilmalar 

o„rtasidagi  hamkorlik  ham,  avvalo,  mamlakatimizning  xavfsizligi  va  barqarorligini 

ta‟minlashga qaratilgandir. Negaki, bugungi kunda O„zbekistonning taraqqiyoti uchun 

tinchlik va barqarorlik eng asosiy shart sanaladi. 

O„zbekiston  Prezidentining  Amerika  Qo„shma  Shtatlariga  safari,  NATOning  50 

yilligiga  bag„ishlab  o„tkazilgan  tadbirdagi  ishtiroki    O„zbekiston,  qolaversa  butun 

mintaqa  xavfsizligi  va  barqarorligi  haqida  ayrim  mulohazalarni  aytishga  undadi. 

Bilamizki,  Afg„onistonda  kechayotgan  urush,  qo„shni  Tojikistondagi  beqarorlik 

mintaqamiz,  shu  jumladan,  O„zbekistonning  osoyishtaligiga  ham  har  daqiqada  xavf 

solib turardi. Bu xavf nimalarda ko„rinadi?  

Birlashgan  Millatlar  Tashkiloti  ma‟lumotlariga  qaraganda,  bugungi  kunda 

Afg„oniston narkotik moddalar «eksporti» bo„yicha dunyoda birinchi o„rinda turibdi. 

Bu esa nafaqat bizning mintaqamiz, balki Yevropaga ham katta tashvish tug„diryapti. 

Mazkur  davlatlardagi  beqarorlik  sabab  ayrim  kuchlar  diniy  ekstremizm  va 

fundamentalizm yo„lidagi harakatlarga zo„r berayaptiki, ayni hol  O„zbekiston uchun 

nechog„li  jiddiy  ekanini  1999-yil  16-fevralda  Toshkentda  yuz  bergan  mudhish 

voqealar,  undan  keyingi  2001–2004-yillardagi  terroristik  harakatlar  yana  bir  karra 

tasdiqladi.  Qolaversa,  ayrim  mamlakatlarning  shovinistik  harakatlari  ham 

mamlakatimiz  mustaqilligi  va  taraqqiyotiga  xavf  solayotgani  sir  emas.  Shunday  bir 

sharoitda  O„zbekiston  o„z  xavfsizligini  ta‟minlash  borasida  dunyoning  rivojlangan 

davlatlari,  xalqaro  tashkilotlar,  shu  jumladan  NATO  bilan  hamkorlikni 

rivojlantirishdan manfaatdor ekani tabiiy. 

Ma‟lumki,  O„zbekiston  NATO  «Tinchlik  yo„lida  hamkorlik»  dasturining  faol 

ishtirokchisi  sanaladi.  Dastur  asosidagi  o„zaro  muloqot  esa  harbiy-o„quv  mashqlari 

doirasida kengaymoqda. Lekin  O„zbekiston NATOga a‟zo bo„lmaydi. Buning ikkita 

sababi bor.