Huzuridagi davlat va jamiyat qurilishi akademiyasi

«So„nggi yillarda voqealar fojiali tus olganligining yana bir sababi shundaki, 

afg„on  mojarolariga  ma‟lum  etnik  nizolardan  tashqari  yana  diniy  tus  ham 

berildi. Islomning keskin siyosiylashuv jarayoni sodir bo„lmoqda. U o„ta radikal 

tus  oldi  –  hokimiyat  teppasiga  chiqishga  da‟vogarlik  qilish  va  barcha 

dindoshlarni  madadga  chaqirgan  holda  bunga  qurolli  yo„l  bilan  erishishga 

ochiqdan-ochiq urinish yuz bermoqda. Dinimizning insonparvarlik g„oyalari va 

asoslariga  hech  bir  aloqasi  bo„lmagan  ana  shu  jarayon  tog„li  Badaxshondan 

tortib  to  Kaspiygcha  bo„lgan  juda  katta  hududdagi  ijtimoiy-siyosiy  vaziyatga 

bevosita  yoki  bilvosita  salbiy  ta‟sir  ko„rsatdi.  Mintaqadagi  davlatlarda  afg„on 

ssenariysini  o„z xalqlariga  zo„rlab qabul  qildirishga  tayyor  turgan ekstremistik 

---

 

258 

kayfiyatdagi unsurlar topilib qoldi. Afg„oniston voqealari esa fojiali oqibatlarga 

olib  kelganligiga  hali  biz  ham  baho  beramiz,  kelgusi  avlodlarimiz  ham  baho 

beradi»

.  To„g„risi  bugun  sof  vijdonli  tinchliksevar    xalqlar  afg„on  voqealarini, 

xususan uni o„z hududlariga – kindik qoni to„kilgan muborak Vatanlariga majburan, 

zo„ravonlik bilan «eksport» qilayotganlarni keskin qoralamoqdalar. Kelgusi avlodning 

bahosi  esa  bugungidan  ham  battarroq,  bugungidan  ham  achchiqroq  va,  hatto, 

ayanchliroq  bo„ladi.  Bunday  bahoni  tarix  sahifasidan  o„chirib  ham,  o„zgartirib  ham 

bo„lmaydi. 

Prezident  Islom  Karimov  mintaqaviy  mojarolar  xususida  va  terrorizmning 

rivojlanishiga imkon beradigan omillar haqida gapirar ekan, yana bir  muhim holatga 

alohida  to„xtaladi  va  uni  e‟tiborsiz  qoldirib  bo„lmaydigan  nihoyatda  katta  potensial 

xavf-xatar, deb ataydi. Mojarolarning, kelishmovchiliklarning va ziddiyatlarning kelib 

chiqish  omili  sifatida  chegaralar  orqali  bo„lib  yuborilgan  xalqlar  taqdiriga  tahdid 

solish, ularning o„zaro munosabatlariga putur yetkazish, azaldan qondosh-jondosh, bir 

millat  vakili  bo„lib  kelgan,  qarindosh-urug„  bo„lib  ketgan  aholini  chegaralar  tufayli 

bir-biriga qarshi qo„yish hollari ham mavjudligini uqtirib o„tadi. 

Darhaqiqat,  bugun  Tojikiston,  Qirg„iziston,  Qozog„iston,  Turkmaniston  va 

Afg„oniston  hududida  yashayotgan  o„zbeklar  va  ayni    O„zbekistonda  istiqomat 

qilayotgan 130  ga  yaqin  millat va  elatdan  iborat  bo„lgan  aholi  tarkibidagi qozoqlar, 

turkmanlar, qirg„izlar, tojiklar o„rtasida nizo keltirib chiqarish, ularni bir-biriga qarshi 

qo„yish  butun  mintaqani  jarga  qulatishdan  iborat  bo„lgan  mudhish  hodisadir.  Ayni 

ma‟lum bir mamlakat, ma‟lum bir mintaqa xalqlari o„rtasidagi nizolar hamisha faqat 

uninggina  fojiasi  bo„lib  qolmasligi,  u  ayni  paytda  butun  insoniyat  fojiasi,  Yer  shari 

taqdiri  bilan  bog„liq  bo„lgan  halokat  ekanligini  anglashga  da‟vat  etadi.  Istalgan  bir 

mamlakatda yoinki hududda qurolli to„qnashuvlar, qon to„kishlar yuz bersa, avj olsa 

naqadar  mudhish  oqibatlarga  olib  kelishini  Prezident  Islom  Karimov  shunday 

ifodalaydi: