Huquq normalarini amalga oshirish

Huquqni amalga oshirish tushunchasi va bosqichlari

Huquq fuqarolar tomonidan amalga oshirilgan yoki tadbiq etilgandagina о`zining qadr-qimmatiga ega bо`ladi. Huquqning asl mohiyati ham fuqarolarning huquq va erkinliklarini rо`yobga chiqarish vositasi, ular о`rtasidagi ijtimoiy munosabatlarni tartibga soluvchi norma sifatida namoyon bо`lishida ifodalanadi. Uni amalga tо`g`ri tadbiq etish muxim axamiyat kasb etadi.

Darhaqiqat mavjud huquq normalarini amalda qо`llanmasdan turib davlat ijtimoiy munosabatlarni о`z maqsadi yо`lida tartibga sola olmaydi. Eng umumiy va keng ma`noda olganda huquqiy normalarni tatbiq etish - bu huquqiy normalar yordamida ijtimoiy munosabatlarga ta`sir etishdir.
Huquqni amalga oshirish – bu huquq normalari orqali ijtimoiy munosabatlarni tartibga solish yoki xuquqni amalda tadbiq etishda namoyon bо`ladi. Huquqni amalga oshirishning birlamchi shakli, qonun chiqarishdir. Qonunlarda ifodalangan huquqiy yо`riqlarni ishlab chiqish va qabul qilish qonun chiqaruvchilar uchun eng murakkab ish xisoblanadi. Shu bilan ular о`z holatiga kо`ra obyektiv ravishda ijtimoiy munosabatlarda mavjud bо`lgan tabiatdan, oddiy davr va sharoit talablaridan kelib chiqadigan ijtimoiy munosabatlarni amalga oshirishni ta`minlaydilar.
Qonunga asoslangan aktlarni qabul qilish – bu ikkilamchi jarayon xisoblanadi. Bunda asosan qonunlarda о`z ifodasini topgan huquq yanada muayyanlashtiriladi hamda hayotga tadbiq etiladi
Huquqiy normalarni amalga tatbiq etish - bu huquq normalarni qо`llanish, ular orkali ijtimoiy munosabatlarni tartibga solish, huquqiy norma talabalarini bajarish va ularga rioya qilishdir.
Yuridik adabiyotlarda “huquqni tatbiq etish”, “huquqiy normalarni tatbiq etish”, “huquqiy normani amalga oshirish”, “huquqiy normani kullanilishi” kabi tushunchalar yuzasidan munozarali fikrlar mavjud.
Kupchilik huquqshunos olimlarning fikriga murojat qiladigan bо`lsak ular - bu huquqiy normalarni tatbiq etish - huquqiy normalrni amalga oshirish demakdir deyishadi. Ayrim olimlarning fikricha huquq normalarni tatbiq etish - bu huquq normalrni amalga oshirishning shakli, usuli deb tushunadilar.
Huquqni amalga oshirish jamiyat huquqiy xayotining muxim tomonidir. Binobarin, uning xarakterida konunchilikning chinakam demokratizmi va mustaxkamlanishining aks etish darajasi kо`rinadi.
Huquqiy davlatda huquqni amalga oshirishning xar tomonlama tо`liq, samarali va foydali bо`lishi xamisha davlatning diqqat markazida turadi.
Demokratik davlatda huquqiy normalarni samarali amalga oshirish ishning muvaffakiyatini ommaning huquqiy tarbiyasini kuchaytirishda va huquqiy madaniyatini yuksaltirishda deb biladi.