Hujjatlashtirish va inventarizatsiya Reja

6.2. Hujjatlarning turlari 
Korxonalarda sodir bo‘ladigan muomalalar o‘zlarining mazmunlariga ko‘ra 
xar xildir. Hujjatlar o‘rtasidagi farqlar shuningdek ulardan hisob ishlarida 
foydalanishning xususiyatlari bilan ham shartlanadi. Shu munosabat bilan hujjatlarni 
buxgalteriya hisobida to‘g‘ri ko‘llash uchun ularni barcha turlarini yaxshi bilib olish 
kerak bo‘ladi. Buning uchun hujjatlarni ma’lum bir xususiyatiga qarab tasniflash 
zarur. Buxgalteriya hujjatlari quyidagi belgilarga qarab turkumlanadi: qanday 
maqsadlarga tayinlanganligi, tuzish tartibi va muomalalarni qamrab olishligi. 
Hujjatlar qanday maqsadga tayinlanganligiga qarab farmoyish, isbotlovchi 
(tasdiqlovchi), buxgalteriya rasmiylashtiruvchi va aralash (kombinatsiyalashgan) 
turlarga bo‘linadi. 
Farmoyish hujjat deb, u yoki bu xo‘jalik muomalalarini bajarish to‘g‘risidagi 
buyruq (farmoyish)ga ega bo‘lgan hujjatlarga aytiladi. Ularga buyruqlar, cheklar, 
ishonchnomalar va boshqalar kiradi. Ularning asosiy vazifasi rahbar xodimlarning 
topshirig‘i bevosita bajaruvchilarga topshirishdan iborat. Ko‘pchilik muomalalar 
faqat farmoyish hujjatlari mavjud bo‘lgandagina amalga oshiriladi. Masalan, 
navbatdagi ta’til uchun ish haqi faqat mazkur xodimni ta’tilga chiqarish haqida 
buyruq bo‘lsagina to‘lanadi.

---

13-chizma. Hujjatlar turlari 
Farmoyish hujjatlari xo‘jalik muomalalari sodir bo‘lganligini tasdiqlovchi 
faktorlarga ega emas, shuning uchun ular o‘zlaricha muomalalarni hisobda aks etti-
rish uchun asos bo‘la olmaydi. Shuni ta’kidlash lozimki, faqatgina muomalalarni 
bajarish to‘g‘risidagi farmoyishlar unsuriga ega bo‘lgan hujjatlar uncha ko‘p emas. 
Qat’iy hisob 
Bir qatorli 
B
u
xgalte
riya 
 
h
u