Hujayra va uning tuzilmalari

Lizosoma

Lizosomalar ( yunoncha — “ lizeo” — eritaman) uncha katta bo‘lmagan yassi tanachalardir. Diametri 0,4 mkm bo‘lib, bir qavat membrana bilan o‘ralgan. Ularning ichki qismi ozuqlarni parchalovchi fermentlar bilan to‘lgan. Bu fermentlar oqsillar, karbon suvlar, nuklein kislotalar, yog‘lar va boshqa moddalarni parchalash xususiyatiga ega. Lizosomalar Golji maj muasidan yoki to‘g‘ridan to‘g‘ri endoplazmatik to‘rdan hosil bo‘lishi mumkin.

Tashqi sitoplazmatik membrana

Tashqi sitoplazmatik membrana barcha hujayralarda uchraydi. U hujayra sitoplazmasini tashqi muhitdan ajratib turadi. Tirik hujayraning yuza qismi to‘xtovsiz harakatda, unda qavariq va botiqlar paydo bo‘ladi, to‘lqinsimon tebranma harakat vujudga keladi, doimo u orqali makromolekulalarko‘chirilib turadi. Sitoplazmatik membrana yuksak pishiqlikka va elastiklikka ega bo‘lib, ozgina shikastlangan vaqtlarda ham o‘zining bir butunligini oson va tez tiklay oladi.