'hujayra biologiyasi I. A. Abdulov


Mitoxondriya  vazifalari2



Download 5,77 Mb.
Pdf ko'rish
bet63/269
Sana01.01.2022
Hajmi5,77 Mb.
#288592
1   ...   59   60   61   62   63   64   65   66   ...   269
Bog'liq
Hujayra biologiyasi

Mitoxondriya  vazifalari2
Mitoxondriyalami  asosiy  vazifasi  organik  substratlarning  oksid- 
lanishi va ADF ning fosforlanishi orqali ATF  sintezlash.  Bu jarayonlar 
uchun boshlangich substrat b o iib   uglevodlar, yog‘  kislotalar va ami­
nokislotalar  xizmat  qiladi.  Uglevodlar  oksidlanishining  boshlangich 
etaplari  gialoplazmada kislorod  ishtirokisiz  o ‘tganligi  uchun  anaerob 
oksidlanish yoki  glikoliz  deyiladi.  Glikolizning  asosiy  substrati glyu-

Gerald Karp.  Cell and Molecular Biology.  USA,  2013,  «Wiley».295 p.

Gerald Karp.  Cell and Molecular Biology.  USA,  2013,  « Wiley>>.297-299 p.
78


kozadir. Tirik hujayrada glyukozaning  oksidlanishi  bosqichma- bosq- 
ich  borib,  bu  jarayonni  bir  qancha  oksidlanish  fermentlari  amalga 
oshiradi  va  uning  natijasida ATF  moiekulasidagi  makroergik  b o g ia r 
hosil  b oiadi.  Birinchi  bosqichda  glyukoza  triozagacha  parchalanadi, 
bunda  2  molekula  ATF  sarflanib  4  molekula  ATF  sintezlanadi.  An- 
aerobli  parchalanish  past  energiya  chiqimiga  qaramay  ko‘pgina  tirik 
organizmlaming  asosiy  energiya  manbai  hisoblanadi.  Masalan,  mik- 
roorganizmlar,  ichak parazitlari,  shish hujayralari va mitoxondriyalari 
bo‘lmaydigan  sutemizuvchilaming  eritrositlarida  asosiy  energiya 
manbai  b o iib   glikoliz  xizmat  qiladi.
Keyingi  bosqichda  hosil  b o ig a n   triozalar  asosan  pirouzum 
kislota  mitoxondriyalarning  o ‘zida  sodir  boiadigan  oksidlanishda 
ishtirok  etadilar.  Bunda  hamma  kimyoviy  b o g ia r  uzilib  C 02   ajralib 
0 2   sarflanadi,  ajralgan  energiya1 mitoxondriyalarda ATF  ko‘rinishida 
to ‘planadi.
Trikarbon  kislotalar  yoki  Krebs  siklida  glikoliz  mahsulotlarining 
to iiq   oksidlanishi  va  undan  keyin  fosforli  oksidlanish  siklida  oksi­
dlanish  natijasida  ajralgan  energiya  maksimal  ravishda  ATF  sintezi 
uchun  sarflanadi.
3. 
Plastidalar.  Plastidalarni  1676  yilda  A.  Levenguk  birinchi 
o ‘rganadi,  1882  yilda A.Shimper  davom  ettiradi,  ultrastrukturasini A. 
Frey-Visling  1982  yilda aniqlaydi.Fotosintez jarayoni  amalga  oshuv- 
chi  eukariot  organizmlar  hujayrasida  uchraydi.  Yuksak  o ‘simliklarda 
plastidalaming  3  turi:  xloroplast,  xromoplast  va  leykoplastlar  uchrab 
bir  -  biriga  aylanib  turish  xossasiga  egadir.
Shakli  mitoxondriyalarga  o ‘xshash  b o iib   kengligi  2-3  mkm  ni 
uzunligi  5-10  mkm  ni  tashkil  etadi.  Yashil  suvoilarda  uzunligi  50 
mkmgacha  b o ig a n   gigant  xloroplast  (xromatofor)  uchraydi.  Hu- 
jayradagi  o‘rtacha  soni  10-30  tagacha.
Xloroplastlar  ikki  qavat  membrana  bilan' chegaralangan  b o iib , 
membranalar qalinligi  7nm. Ichki membrana plastida matriksiga ya’ni 
stromasiga botib kiradi.Ular uzun stroma -  lamellalarini va disksimon 
vakuolalar- tilakoidlarni hosil qiladi(14rasm). Lamellalar bir tekislikda 
joylashadilar.  Tilakoidlar xuddi  tangalami taxlab  qo‘yganga o ‘xshash 
ustunchalami  hosil qiladilar. Bu ustunchalar granalar deyilib, ulardagi


Download 5,77 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   59   60   61   62   63   64   65   66   ...   269




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish