Hozirgi ‘zbek adabiy tili vokalizm adabiyotlar

Vokalizm nima?

0‘zbek adabiy tili vokalizmi qaysi fonemalarni o‘z ichiga oladi?

Unli fonemalar undoshlardan qanday farqlanadi?

Unli fonemalar tasnifi nimalarga asoslanadi?

Lablarning ishtirokiga ko‘ra unlilarning turlari?

Tilning vertikal (tik) harakatiga ko‘ra unlilarning turlari?

Tilning gorizontal harakatiga ko'ra unlilarning turlari?

Tasnifga asos bo'lgan qaysi belgilar fonologik xarakterda?

Qaysi belgi o'z holicha fonologik xususiyatga ega emas?

O'zbek tilshunosligida hozirgi o'zbek adabiy tili vokalizmiga oid qanday masalalar munozarali bo'lib qolmoqda?

Unli fonemalarning kombinator va pozitsion ottenkalari qanday farqlanadi? Ularning har biri alohida fonema deb qaraladimi?


Tayanch tushunchalar

Vokalizm — unli fonemalar tizimi.

Fokus - talaffuzda aktiv va passiv nutq a’zolari orasida hosil qilingan to'siq. O'pkadan kelayotgan havo oqimining portlab yoki sirg'alib o'tishidan shovqinning yuzaga kelishi ana shu fokusda sodir bo'ladi.

Bo‘g‘in cho‘qqisi — bo'g'in markazi, yadrosi. Odatda unli tovush bo'g'in cho'qqisi sanaladi.

Lablar ishtiroki - unli tovushning hosil qilinishida lablarning faol yoki nofaol ishtiroki.

Tilning vertikal (tik) harakati — tilning uch darajali ko'tarilishida yuzaga keladigan belgilar.

Tilning gorizontal.(yotiq) harakati - fonemalar artikulatsiyasida tilning pastki tishlar tomon cho'zilishi yoki orqaga tortilishi.
HOZIRGI 0‘ZBEK ADABIY TILI KONSONANTIZMI