Hozirgi zamon ga`rb iqtisodiyoti va uning asosiy yo`nalishlari

Keyingi davrlarda «Neoklassik sintez» konstepstiyasi vujudga keldi, uning muallifi P.Ssamuelson(1915) jaxonga «Ekonomika» darsligi bilan mashxur. Bu kitob 1948y. Yozildi va 15 martda qayta nashr etilgan. Bu asar uchun unga 1970y. Nobel mukofoti laureati unvoni berilgan. Bu asarda asosiy e’tibor ommaviy ishsizlik va inflyastiyani engish masalalariga qaratilgan. Bu qarashlarda xozirgi yangi keynschilik va neoliberal g`oyalarning bir-biriga ta’siri (sintezi) ni ko’rish mumkin. Umuman, xozirgi davrda barcha iqtisodiy g`oyalar o’rtasida (toboro yaqinlashuv va bir-biriga ta’siri) aralash g`oyalar kuzatilmoqda.

• Keyingi davrlarda «Neoklassik sintez» konstepstiyasi vujudga keldi, uning muallifi P.Ssamuelson(1915) jaxonga «Ekonomika» darsligi bilan mashxur. Bu kitob 1948y. Yozildi va 15 martda qayta nashr etilgan. Bu asar uchun unga 1970y. Nobel mukofoti laureati unvoni berilgan. Bu asarda asosiy e’tibor ommaviy ishsizlik va inflyastiyani engish masalalariga qaratilgan. Bu qarashlarda xozirgi yangi keynschilik va neoliberal g`oyalarning bir-biriga ta’siri (sintezi) ni ko’rish mumkin. Umuman, xozirgi davrda barcha iqtisodiy g`oyalar o’rtasida (toboro yaqinlashuv va bir-biriga ta’siri) aralash g`oyalar kuzatilmoqda.

Xulosa.

• XX asrda vujudga kelgan va avvalgilaridan ko’ra ko’p soҳalarda farq qiladigan iqtisodiy bilimlar xozirgi zamon nazariyalari xisoblanadi. Ularning muxim xususiyatlari shuki, xayot tajribasi asosida muxim yangi xulosalar va yangi takliflar yuzaga keldi. Masalan, o’z davrida faqat sof xoldagi tadqiqotlar xaqidagina gap borgan bo’lsa (erkin bozorda davlat roli deyarli yo’q, buyruqbozlik iqtisodiyotida ishlab chiqarish va istemol bo’yicha qarorlar davlat tomonidan qabul qilinadi), endilikda odatda "Aralash iqtisodiyot" to’g`risida gap boradi va bozor munosabatlari saqlangan xolda davlat ҳam xo’jalikka turli yo’llar va sabablarga ko’ra aralashadi. Endigi nazariy xulosalar xayotga tobora yaqinlashib bormoqda.

Xozirgi zamon iqtisodiy bilimlarida uch asosiy yo’nalish (yangi klassik, keynschilik va institustional) yaqqol ko’zga tashlanadi. Institustionalizmda sub’ektiv omillar, jamiyat tashqilotlari, oila, xuquq, psixologiya va davlat tashqilotlari roli xal qiluvchi qilib ko’rsatiladi. Keyns ta’limotida davlat roli kuchayadi,aralash iqtisodiyot tan olinadi, investistiya roli to’g`ri xal etiladi.

• Xozirgi zamon iqtisodiy bilimlarida uch asosiy yo’nalish (yangi klassik, keynschilik va institustional) yaqqol ko’zga tashlanadi. Institustionalizmda sub’ektiv omillar, jamiyat tashqilotlari, oila, xuquq, psixologiya va davlat tashqilotlari roli xal qiluvchi qilib ko’rsatiladi. Keyns ta’limotida davlat roli kuchayadi,aralash iqtisodiyot tan olinadi, investistiya roli to’g`ri xal etiladi.
• Neoklassik yo’nalish avvlgidek iqtisodiyotga davlatning aralashuvini cheklash tarafdori, ammo ijtimoiy yo’naltirilgan bozorni (Oyken, Relke, Ryustov) qullaydi. M.Fridmen iqtisodiyotda pulning roliga etakchi o’rin beradi (Monetar siyosat).

E`TIBORINGIZ UCHUN RAHMAT