Hozirgi o’zbek

Сўроқ олмошлари. Предмет, белги, миқдор, ўрин ва пайт ҳақидаги сўроқни билдирадиган олмошлар сўроқ омошлари дейилади. Сўроқ олмошлари: ким, нима (предметга), қандай, қанақа (белгига), неча, қанча (миқдорга) қачон, қаерда (пайт ва ўринга) бўлган сўроқни билдиради.
Нима олмошини нега, не вариантлари бор. Нега олмоши келишик қўшимчасини олмайди. Ким, нима, қаер олмошлари от туркумидаги сўз ҳақидаги сўроқни билдиргани учун кўплик, эгалик ва келишик қўшимчаларини олади: кимлар, киминг, кимга каби.
Қандай, қанақа, қайси, қачон, қаер олмошлари қаратқич ва тушум келишиги қўшимчаларини олмайди.
Сўроқ олмошлари ёрдамида сўроқ гаплар тузилади.
Ким, нима олмошлари гапда эга, кесим, аниқловчи, тўлдириувчи; қандай, қанақа олмошлари аниқловчи, ҳол; қайси, қанча, неча-аниқловчи, қачон, қаер-ҳол вазифаларида келади.
Белгилаш олмошлари. Бу олмошлар предмет ёки шахснинг белгисини жамлаб ёки ажратиб кўрсатиш учун ишлатилади. Шунга кўра улар икки хил:

1. 
   Ажратувчи белгилаш олмошлари
   
2. 
   Жамловчи белгилаш олмошлари
   

Ажратувчи белгилаш олмошлари ҳар сўзи ва шу сўзни сўроқ олмошларидан олдин келтириш билан ҳосил бўлади: ҳар ким, ҳар нима, ҳар қандай, ҳар қайси, ҳар қачон, ҳар қанча каби.
Ҳар сўзининг бир, нарса сўзлари билан бирикишидан ҳам белгилаш олмошлари ҳосил бўлади: ҳар бир, ҳар нарса. Бу олмошлар умумийликни якка орқали кўрсатади.
Жамловчи белгилаш олмошлари: ҳамма, барча, бари, бутун, жами. Бу олмошлар белгини жамлаб, умулаштириб кўрсатади. Жамловчи белгилаш олмошалри эга, от олдидан сифатловчи аниқловчи вазифаларида келади.
Баъзи-сўзи ҳам жамловчи бегилаш олмоши бўлиб, у жамликнинг маълум қисмини ажратган ҳолда белгилайди: Суратлардан баъзиларини Саидийга кўргани берар, баъзиларини эса, айнима суратдай яширар, ҳатто стол устига ҳам қўймас эди. (А.Қ.)