Hozirgi o`zbek adabiy tili (Sodda gap sintaksisi)” fanidan O`quv uslubiy мajmua

Undalmali gaplar, tarkibida mazmunan bog‘lanib, grammatik aloqaga kirmaydigan so‘z va so‘z birikmalarining ishtirok etishi. Undalma vazifasida keladigan so‘zlar. Undalmalarning tuzilishiga ko‘ra turlari.

Kirish va kiritma konstruksiyali gaplar. Ular so‘zlovchining fikrga turli munosabatini bildirib, gap bo‘laklari bilan grammatik aloqaga kirishmasligi. Kirish konstruktsiyalarning ma’no turlari. Kiritma konstruksiyalar. Ularning turli mazmun ifodalashi va kirish konstruksiyalardan farqi.

Qo‘shma gap. Qo‘shma gaplarning shakliy va mazmuniy xususiyatlari. Qo‘shma gap qismlarini o‘zaro bog‘lovchi vositalar: bog‘lovchi, ko‘makchi, yuklama, kelishik shakllari; fe’lning shart va buyruq mayli shakllari, nisbiy so‘zlar, intonatsiya va boshqalar. Qo‘shma gapning tuzilishiga ko‘ra turlari: ikki komponentli qo‘shma gaplar, ko‘p komponentli (murakkab) qo‘shma gaplar.

Ikki komponentli qo‘shma gaplarning turlari: bog‘langan qo‘shma gap, ergashgan qo‘shma gap. Qo‘shma gaplarning yordamchi vositalarsiz birikishi.