Hozirgi o`zbek adabiy tili (Sodda gap sintaksisi)” fanidan O`quv uslubiy мajmua

Адабиётшунослик курси

6.5.3.11 Адабиёт назарияси:

Адабиётшунослик асослари. Адабиёт ҳақидаги фан. Адабиётшунослик фанини ўрганишнинг асосий соҳалари ва объектлари. Адабиёт – сўз санъати. Адабиётда мазмун ва шакл хусусиятлари. Мавзу, ғоя ва уларнинг ўзаро боғланиши. Адабий образ, уни яратиш йўллари ва усуллари. Композиция ва сюжетнинг ривожланиш таснифи. Сўзнинг кўп қирралилиги. Ўзбек шеърлари тизими. Адабий тур ва манбалар. Адабий услуб, усул ва йўналишлар.

Адабиёт назарияси. Бадиий адабиёт ва адабиёт назарияси. Адабий-назрий билим тарихи. Европада адабий-эстетик оқимлар. Билиш назарияси ва бадиий адабиёт. Бадиий адабиётда воқелик ва характер, қарама-қаршилик, композиция, асар мазмуни, эстетика ва трагедия (фожеа), типиклик ва тип, миллийлик ва байналминаллик, анъана ва янгилик, шакл ва мазмун. Адабий жанрлар, турлар ва услублар. Ижодий услублар ва оқимлар. Лирика, шеърият ҳақида тушунча, уларни таҳлил ва тадқиқ қилиш принциплари.

Ўзбек адабий танқидчилиги тарихи. Адабий танқид тушунчаси. Ўзбек адабий танқидчилиги тарихини ўрганишнинг методологик масалалари. Ўтмиш адабий танқидчилиги. Адабий танқиднинг ўзига хослиги. Ўзбек адабий танқидчилиги тарихини даврлаштириш. Ўзбек адабий танқидчилиги босқичлари. Ўзбек классик адабий танқидчилиги тарихи: классик ўзбек адабий танқидчилигининг шаклланиш ва ривожланиш босқичлари. Алишер Навоий, Бобурларнинг адабий-танқидий қарашлари.

ХХ аср ўзбек адабий танқидчилиги. Миллий уйғониш даври. Профессионал танқидчиликнинг юзага келиши. Янги жанрларнинг (тақриз) пайдо бўлиши. Турғунлик даври ўзбек адабий танқидчилиги, унда танқидчилик жанрлари ранг-баранглиги.

Миллий истиқлол даври танқидчилиги: адабий жараён ва адабий танқид. Танқидчиликда ижодий метод ва адабиёт конценциясининг ўзгариши. Ижод эркинлиги. Эстетик таҳлил – адабий танқидчиликнинг асосий мезони. Ўзбек адабий танқидчилиги намояндалари.