Hozirgi o`zbek adabiy tili (Sodda gap sintaksisi)” fanidan O`quv uslubiy мajmua

6-topshiriq. «To’rtinchisi ortiqcha» usulidan foydalanib, «Gap» mavzusi bo’yicha bilimingizni tekshiring. Berilgan har to’rt termindan (gapga oid) uchtasini uchburchakning yon chiziqlariga joylashtirasiz, to’rtinchisi ortiqcha.

1. Darak, so’roq, moslasuv, buyruq. 2. Modallik, nopredikativ aloqa, predikativlik, ohang. 3. Ajratilgan bo’lak, inversiya, uyushiq bo’lak, sintagma.

8
7-topshiriq. Quyidagi murakkablashgan sodda gaplarda qo’llangan predikatlarni aniqlang. Gaplarning nima sababdan murakkablashgan sodda gaplar deb atalishini izohlang.

1. Tursunali makon topgan «daraxtzorda» «bolta» paydo bo‘lishi bilan unga dasta bo‘lishga oshiquvchilar ko‘paydi. (T.Malik.) 2. Ularning mungli shivirlashi tilovat sadolariga qo‘shilib, yurakni ezuvchi ohangga aylanadi... (O’.Hoshimov.) 3. Avval o'limlikka atalgan kiyim-kechaklarni, kafanni olishdi. (N.Eshonqul.) 4. Inisi Bobur qonli janglarda barpo etib ketgan ulkan davlat hanuzgacha hind yeriga teran ildiz otolgan emas. (P.Qodirov.)

Uyga vazifa:

1.M.Yusuf asarlaridan ikkilamchi predikat ishtirokidagi 10 ta gap toping.

2.Birlamchi va ikkilamchi predikat o’rtasidagi umumiy va farqli jihatlar to’g’risida ilmiy xulosa yozing.