Hozirgi o`zbek adabiy tili (Sodda gap sintaksisi)” fanidan O`quv uslubiy мajmua

Fan bo‘yicha talabalarning bilimiga, ko‘nikma va

malakasiga qo‘yiladigan talablar

Talabalar fan bo‘yicha adabiy til milliy tilning oliy formasi (yuqori bosqichi) ekanligini, uning millat taqdiridagi rolini yaxshi tasavvur qilish; adabiy til taraqqiyotini belgilovchi lingvistik va ekstralingvistik omillardan, til va yozuvga oid qonun, farmon va qarorlardan xabardor bo‘lish; amaldagi (kirillcha) va yangi (lotincha) o‘zbek yozuvlarining umumiy va xususiy jihatlarini, ularning har ikkalasiga xos grafema tiplari va imlo qoidalarini farqlay olish kabi nazariy bilimlarni chuqur o‘zlashtirishi talab qilinadi.

Talabalar adabiy tilning dialekt va shevalardan, jargon va argolardan farqini, funktsional stillar (vazifaviy uslublar) bilan aloqasini bilish; o‘zbek tilining fonetik-fonologik, leksik-semantik va grammatik sathlari nimalardan tarkib topishini, bunday sathlar o‘rtasidagi aloqadorlikni, ularning har biridagi strukturaviy va sistemaviy jihatlarni chuqur anglab olish; sintaktik aloqa turlari (moslashuv, boshqaruv, bitishuv); sintaktik munosabat va uning turlarini bilish; gap, uning tasnif printsiplari, gaplarning turlarini yaxshi tasavvur qilish ko‘nikmasiga ega bo‘lishlari lozim.

Nazariy ma’lumotlarga tayangan holda gap bo‘laklari, ularning ifodalanishi va birikmali qo‘llanishi, gapning uyushiq bo‘laklari bo‘yicha puxta bilimga ega bo‘lish; qo‘shma gaplar, ularning turlari (ikki komponentli qo‘shma gaplar), ular tarkibidagi murakkab komponentarni o‘rganish; o‘zga gapli konstruktsiyalar, ularning turlari, bu xil qurilmalarda tinish belgilarining qo‘yilishini bilish; “sintaksis” bo‘limi bo‘yicha badiiy adabiyotlardan adabiyotlar to‘plash va ularni tahlil qilishni o‘rganish; faktik materiallar asosida ma’lum nazariy xulosalar chiqara bilish, fonetik-fonologik, leksik-semantik va grammatik tahlil malakasiga ega bo‘lishlari talab qilinadi.