Hozirgi kunda axborotlarni raqamli usullarda qayta ishlash muhim rol egallamoqda. Buning uchun analog ko’rinishidagi birlamchi axborot ustida ikkita muhim amal bajariladi: kvantllash va kodlash

Hozirgi kunda axborotlarni raqamli usullarda qayta ishlash muhim rol egallamoqda.Buning uchun analog ko’rinishidagi birlamchi axborot ustida ikkita muhim amal bajariladi:kvantllash va kodlash.

Uzluksiz signal x(t)ni malum nuqtalari bilan almashtirishga kvantlash deb ataladi . Analog signallarni kvantlash natijasida hosil bo’lgan elektr signallarni qabul qilish, qayta ishlash va uzatish uchun mo’ljallangan qurilmalar- diskret elektron qurilmalar(DEQ)deb ataladi .

Kvantlash turiga qarab DEQlar 3 guruhga bo’linadi :impulsli relayli va raqamli. Raqamli elektron qurilmalarda birlamchi analog signal ham vaqt bo’yicha , ham kattaligi bo’yicha kvantlanadi . Real qiymatlarga mos keluvchi fizik kattaliklarni –kodlarni shakllantirish , o’zgartirish va uzatish uchun raqamli qurilma raqamli qurilma xizmat qiladi

Raqamli qurilmalar deb , mantiqiy algebra funksiyalarini amalga oshitish uchun ishlatiladigan qurilmaga aytiladi . Mantiqiy algebra funksiyalarini tashkil etishda qo’llaniladigan qurilma mantiqiy qurilma deb ataladi .

15ga

Mantiqiy element(ME) deb kirish ustida aniq bir mantiqiy amal bajaradigan electron qurilmaga aytiladi . RIS yaratishda faqat FTM funksiyalarini amalga oshiruvchi MElar qo’llaniladi . ular negiz MElar deb ataladi .ko’p hollarda RISlar HAM –EMAS yoki YOKI-EMASfunksiyalarini amalga oshiruvchi negiz MElar asosida tuziladi .Raqamli (mantiqiy) elektron qurilmalar turli belgilarga kora sinflanishi mumkin .MElar ishlash prinsipiga ko’ra 2 sinfga bo’linadi :kombinatsion va ketma-ketli .

MP sxemalari ikkilik sanoq tizimidamantiqiy va arifmetik amallarni bajaradi . VA ,YOKI va INKOR sxemalari asosida MPning ixtiyoriy qurilmasini to’liq qurish mumkin . MP da mantiqiy amallar cheklangan , lekin ularni har biri istalgan marotaba bajarishi mumkin .

Ikkilik sanoq tizimida mantiqiy amallarni bajara oladigan kombinatsion sxemalar bilan tanishib chiqamiz. Kombinatsion sxemalar raqamli sxemalar bo’lib , ularning chiqishi ixtiyoriy vaqt davomida faqat kirishiga berilayotgan signallar bilan aniqlanadi

VA sxemasi (mantiqiy ko’paytirish sxemasi )ikki va undan ortiq mantiqiy qiymatlarni ko’paytirishni (konyunksiyasini )bajaradi

YOKI sxemasi (mantiqiy qo’shish sxemasi )ikki va undan ortiq mantiqiy qiymatlarni qo’shishni (dizyunksiyasini )bajaradi

16GA

3.14 a-rasm