Hozirgi davrda mamlakat istiqbolini belgilovchi ustuvor yo’nalishlarida davlat buydjetida katta mablag’ ajratilib, kompleks ilmiy -tadqiqot olib barilmoqda

Ishlab chiqarishda sarf bo‘ladigan xom - ashyo va materiallar sarf balansi.

Ishlab chiqarish quvvati 11500 dona / yiliga teng bo‘lgan bosim ostida quyish usuli bilan PP asosida “texnik idish” (elektr uskunalari uchun) moddiy balansini hisoblash.

Zavod ko‘rsatkichlari bo‘yicha 1 dona texnik idish 240 gr vaznga ega. “Texnik idish” ning og‘irligi
m = 240 gr
sikl t = 30 sek
1 dona — 240 gr
11500 — x
X=2760000 kg=276 t/y
Demak: 11500 t/yiliga chiqindini qayta ishlab “Texnik idish” ishlab chiqarish uchun 276 tonna xom-ashyo sarf bo‘lar ekan.
Bundan : 98 % – PP
2 % - QQ (qo’shiladigan qo’shimchalar)
100 % — 276 t x = 270.38 t/y FF
98 % — x
100 % — 276 t x = 5.62 t/y QQ
2 % — x
PP uchun yo‘qotishlarni hisoblaymiz.
1. Transportlarda olib o‘tilgan vaqtdagi yo‘qotishlar (qaytmas)
K₁ = 0, 002 %
270.38 t/y — 100 %
x — 0,02 % x = 0,0348 t/y
2. Quritish vaqtidagi yo‘qotish (qaytmas)
K₂= 0, 005 %
270.38 t/y — 100 %
x — 0,005 % x = 0,0087 t/y
3. Bosim ostida quyish vaqtidagi yo‘qotish (qaytar)
K₃= 0, 07 %
270.38 — 100 %
x — 0,07 % x = 0,01218 t/y
4. Maydalagichdagi yo‘qotishlar (qaytmas)
K₄= 0, 03 %
270.38 t/y — 100 %
x — 0,03 % x = 0,0522 t/y
5. Aralashtirgichdagi yo‘qotish (qaytmas)
K₅= 0, 02 %
270.38 — 100 %
x — 0,02% x = 0,0348 t/y
PP uchun umumiy yo‘qotishlar soni: ∑K_PP=K₁+K₂+K₃+K₄+K₅=0.0348+0.0087+0.01218+0.0522+0.0348=0.2523t/y
Xamma yo‘qotishlar 0, 2523 t/y
QQ (qo’shilaigan qo’shimchalar) uchun yo‘qotishlar hisobi
Transportlarda olib o‘tilgan vaqtdagi yo‘qotishlar (qaytmas)
K₁= 0, 02 %
0,3552 t/y — 100 %
x — 0,02 % x = 0,00071 t/y
2) Quritishdagi yo‘qotishlar K₂= 0, 005 %
3.552 t/y — 100 %
x — 0,005 % x = 0,00017 t/y
3) BOQ mashinasidagi yo‘qotishlar K₃ = 0, 07 %
3.552 t/y — 100 %
x — 0,07 % x = 0,002 t/y
4) Maydalagichdagi yo‘qotishlar K₄= 0, 03 %
3.552 t/y — 100 %
x — 0,03 % x = 0,00106 t/y
5) Aralashtirgichdagi yo‘qotishlar K₅= 0, 02 %
3.552 t/y — 100 %
x — 0,02 % x = 0,00071 t/y
ΣK ==K₁+K₂+K₃+K₄+K₅=0,00071+ 0,00017 +0,002 +0,00106 + 0,00071=0.0051 t/y
Jami: yo‘qotishlar PP va QQ
Σ _yo‘q. = ΣK+ ΣK_PP= 0.2523+ 0.0051 = 0.2574 t/y yo‘qotiladi.
30 t/y + 0,004765 t/y = 30,004765 t/y
Bosim ostida qo’yish usuli bilan texnik idish ishlab chiqarishda asosiy va yordamchi jixozlarni tanlash
Zavod ko‘rsatkichlari :
“Texnik idish” ning og‘irligi
1 dona — 240 gr
Sikl — 30 sek
Demak:
1 minutda – 2 dona
1 soatda 60 min – x
x = 120 dona / soatiga
Smena 8 soat bo‘lsa
8 soat – x
1 soat – 120 dona
x =960 dona / smenada (1 kunda)
8 soatda - 960 dona
Agar bir dona BOK mashinasi 3 smenalab ishlasa
Ja’mi ish kuni 365 – 52 – 49-8 = 256 kun ish kunini tashkil etadi.
Bir yilda korxona 3 smenada (24 soat) ishlaganda 1 ta Bosim ostida quyish mashinasi:
256 kun x 3 = 768 kun ichida berilgan mahsulotni bemalol ishlab chiыara olar ekan.
Bir sutkada 3 smena 24 soat
960x3=2880 dona (1 kun)
1150000/2880=399 kun ish.

XULOSA

Xulosa qilib aytganda, yuqoridagi ma’lumotlarga tayangan holda «Polipropilen chiqindilаri аsosidа texnik idishlаr olish texnologiyasini tаkomillаshtirish (Q=11500 t/y)» nomli BMI ishini loyihaladim. Natijada tanlangan texnologiyaga mos keladigan texnologik rejimlar bayon qilindi va ortiqcha sarf-harajatlarga yo‘l qo‘yilmadi. Mening bitiruv malakaviy ishim mavzusi hozirgi kunda dolzarb bo‘lib, uning echimini topish yanada mas’uliyatli masalalardan biri bo‘lib hisoblanadi. Men BMI mavzusini yoritishda barcha ma’lumotlardan foydalandim: jumladan, malakaviy amaliyot davrida ishlab chiqarish korxonalaridan olingan ma’lumotlar, texnologik qurilmalarning chizmalari, ularning ishlash prinsiplari, texnik tavsiflari, xom-ashyo va tayyor mahsulotlarning tavsiflari, ishlab chiqarish korxonalarida hosil bo‘ladigan chiqindilar va ularni qayta ishlash usullari, internet ma’lumotlari va boshqalardan foydalandim.

Men bajargan BMIda kirish, umumiy qism, texnologik qism, iqtisodiy qism, mehnat muhofazasi, atrof-muhit muhofazasi, xulosa, foydalanilgan adabiyotlar ro‘yxati, ilovalar keltirilgan.
Texnologik qismda mahsulot ishlab chiqarish texnologiyasi, konkret turdagi maxsulotlar uchun tegishli texnologik, mexanik, issiqlik va boshqa hisoblar, ularning tahlili, asosiy qurilmalar hamda moddiy balans hisoblari keltirilgan. Chizmalarda asosiy ishlab chiqarish texnologik liniyasi, asosiy qurilma va uning qirqimlari, shuning bilan birgalikda iqtisodiy ko‘rsatkichlar jadvali berilgan. Ishlab chiqarish jarayonida e’tiborga olinishi kerak bo‘ladigan mehnat muhofazasi va atrof-muhit muhofazasi, ish jarayonida ajralishi mumkin bo‘lgan zararli texnologik chiqindilar va ularni oldini olish choralari berilgan.
Iqtisodiy qismda esa barcha bajarilgan ishlarning natijasida erishiladigan iqtisodiy ko‘rsatkichlar hisoblanib, jadval shaqlida bayon qilingan.
Loyihalanayotgan ushbu texnologik liniya men o‘ylaymanki, qisqa muddatlarda qilingan barcha sarf-harajatlarni qoplaydi.