Zbekiston respublikasi transport vazirligi toshkent davlat transport unversiteti

G=π*d²*h*ρ/4
Bunda: d-idish diametri, sm
h-bitum qatlami qalinligi, sm
ρ-bitum zichligi, ρ=1 gr/sm³
Bitum quyilgan shisha idish sinov haroratiga yetkazilgan termoshkafga qo‘yiladi.

Bitumni termoshkafda ushlash sharoitlari

Bitum tamg‘alari	Vaqt, soat	Harorati, ºS
SG	3	100±1
MG	5	110±1

Termoshkafdan olingan bitumli idish 30 minut davomida eksikatorda sovitiladi va 0,01 gr aniqlikda tortiladi.

Parlangan suyuq moddalar miqdori % hisobida quyidagi tenglama yordamida aniqlanadi:
X=(G-G₁)*100/G, %
Bunda: G-sinovgacha suyuq bitum og‘irligi, gr
G₁-sinovdan so‘ng suyuq bitum og‘irligi, gr
3. Yumshash haroratini aniqlash(suyultiruvchi modda parlangandan so‘ng):
Sinovlar “Xalqa va shar” asbobida amalga oshiriladi. Bitum silliq halqaga havo pufakchasi hosil qilmasdan ortiqchasi bilan quyiladi va 20 minut 25±10 ºS da turgandan so‘ng issiq pichoq bilan halqa qirrasi bo‘yicha ortiqcha bitum tekis kesiladi.
Bitumi bo‘lgan halqa moslamaga qo‘yiladi va u bilan birga 5±1 ºS haroratda suvli stakanga tushiriladi. 10 minut o‘tgandan so‘ng 5±1 ºS da sovutilgan sharni moslamani suvdan olib pinset bilan halqani o‘rtasiga qo‘yiladi. So‘ngra moslama stakani bilan birga isitgich asbobiga qo‘yiladi. Avvalgi 3 minut o‘tgandan keyin suvni harorati minutiga 5±0,5 ºS tezlikda ko‘tarilishi kerak.
Bitum sharning og‘irligi ta’sirida moslamani tag qismiga tekkuncha ko‘tarilgan harorati bitumni yumshash harorati hisoblanadi.
4. Chaqnash haroratini aniqlash:
Bitum namunasi solingan tigel(idish) issiqlik asbobi yordamida avvaliga minutiga 14-17 ºS tezlikda qizdiriladi. Namunani ko‘zda tutilgan chaqnash haroratiga 56 ºS yetmasdan qizdirish shunday boshqariladiki, unda chaqnash haroratiga 28 ºS qolganda bitum minutiga 5-6 ºS tezlik bilan qizdirilishi kerak. Olovni diametri taxminan 4 mm.ni tashkil etishi kerak.
Chaqnash harorati taxminan 28 ºS dan kam qolganda namunaning harorati har 2 ºS ga ko‘tarilganda olov namuna ustiga gorizontal ravishda tekis 1 sekund davomida tutiladi.
Chaqnash harorati deb namuna ustida birinchi ko‘k olov paydo bo‘lgandagi harorati qabul qilinadi.