Ўзбекистон Республикаси Соғлиқни сақлаш вазирлиги Тошкент врачлар малакасини ошириш институги

Клиник кўриниши.
Э кссудатли эр и те м а н и н г и н ф е к ц и я л и - 
аллергик ш акли одатда ўткир бош ланади, кўпинча со ву қ қотиш
сабабчи ом ил саналади. Б ем ор тан а ҳарорати 38-39°С гача кўта- 
р ил ад и, б о ш и о ғр и й д и , ў зи н и ё м о н қис қ и л а д и , то м о ғи д а, 
м уш акларда ва бўғинларда о ғр и қ пайдо бўлади. О радан 1-2 кун 
ўтгач, тан ад аги тери л ард а, л аб қи зи л ҳош и яси д а, о ги з ш и л - 
л и қ қ о б и қ қаватида, баъзи ҳолларда, генитал аъзоларда т о ш ­
малар пайдо бўлади. Т ош м алар ф ақат огизда пайдо бўлиш и ҳам 
м ум кин. Кўп ш аклли экссудатли эри тем ад а бем орларда огиз 
бўвзлиғи ш и л л и қ қ о б и қ қавати н и н г тахм инан 1/3 қи см и ж а- 
роҳатланади.
Кўп ш аклли экссудатив эритем а терида а н и қ чегарали, кес- 
ки н ш иш ёки ш иш ган ясси би н аф ш а рангдаги папула пайдо 
қилиб, тер и дан енгил бўртиб туради. Доглар ва папулалар 2-3 
тийин лик танга катталигида бўлади, марказий қисми чўккан ва 
кўкимтир тусда товланиб, периф ерияси қизил атиргул кўрини- 
ш ида сакданиб туради. Э лементларнинг марказий қисмида субэ- 
пидермал пуф ак юзага келиб, серозли, кам ҳолларда геморра­
гик сую кдик бўлади. Тош м аларнинг кўп жойлаш адиган соҳаси 
о ё қ бармоғи ва товон орқа териси, тирсак ва тиззанинг буки- 
л и ш соҳа териси, кам ҳолларда, ж инсий аъзоларнинг териси- 
дир.
К ўп ш аклли экссудатли эри тем ан и н г кечиш огирлиги, огиз 
бўш лиғи ш и л л и қ қ о б и қ қ авати н и н г ж ароҳатланиш дараж аси 
билан белгиланади. Ж араён кўпинча, лабда, оги з тагида, огиз 
дахлизида, л ун ж ва танглайда кечади. О гиз бўш лиғи ш и л л и қ

---

184
О т з бўшлиғи шил гиқ қават и ва ла б каса,гликлари
қ о б и қ қ а в а т и д а г и кўп ш а к л л и э к с с у д а т л и э р и т е м а т ў с а т - 
д а н б о ш л а н а д и , ч е га р а л и ё к и қ ў ш и л га н э р и т е м а ш и ш л а - 
р и н и ю зага к е л и ш и а с о с а н л а б д а к у за ти л а д и . 1-2 кун вақт 
ў тгач , бу к а с а л л и к к ў р и н и ш и д а п у ф а к л а р вуж удга к е л и б , 
у л а р 2 -3 к у н д а в о м и д а с а қ л а н и б , к е й и н ё р и л и б , у н и н г
ў р н и д а ж уда огрикути э р о з и я п а й д о б ў л ад и , бу э р о з и я л а р
б и р -б и р и г а қ ў ш и л и б , ж уда к атта с о ҳ ан и ж ар о ҳ атл ай д и . Э р о ­
зи я с а р ғ и ш -к ў к и ш к а р а ш б и л а н қ о п л а н и ш и м у м к и н , к а ­
р аш о л и н г а н д а , ун д а е н ги л қ о н а ш к у за ти л а д и . Б и р қ а то р
э р о з и я л а р п у ф ак л а р и ё р и л га н и д а н к е й и н ги 1-к у н д а к ў к и ш - 
о қ и ш ю л и н га н э п и т е л и й н и , бу э п и т е л и й п у ф а г и н и н г қ о л - 
ган қ о п л а м и н и к ў р и ш и м и з м у м к и н . Н и к о л ь с к и й с и м п т о м и
м ан ф и й сан ал ад и . Қ атор б ем о р л ар д а, кўп ш акл л и экссудатли 
э р и т е м а д а кам оғрикуш , ч е га р а л а р и а н и қ э р и т е м а т о з л и ёки
э р и т е м а т о з - б у л л ё з л и т о ш м а л а р б и р г а у ч р а й д и . Л а б н и н г
қ и зи л ҳ о ш и я с и д а ж о й л а ш г а н э р о з и я ю заси д а қ и з и л қ у р и - 
ган қ о п л а м ҳ о с и л б ў л ад и , у о г и з о ч и л и ш и н и қ и й и н л а ш -
ти р а д и . А гар и к к и л а м ч и и н ф е к ц и я қ у р и га н қ о п л а м г а ту ш - 
с а , х и р а к ў к туе олади.
Ж ароҳатн и н г тарқал и ш и у н и н г кеск и н о ғр и қ б ери ш и б и ­
л а н кеч ад и , у н и н г ю засидан қую қ аж рал м а аж рал и б, сўлак- 
н и н г том иб тури ш и кузатилади ва сую қ овқат ей и ш ҳам м ум ­
к и н бўлмай қолади, оқибатда, б ем ор тезда озиб кетади. О гиз 
ги ги ен и к ҳол ати н и н г ём о н л и ги , кари оз т и ш л а р н и н г ку зати ­
л и ш и , м и л к ч етл ари д а ял л и гл а н и ш л а р м авж удлиги ж а р а ё н ­
н и н г авж ол и ш и га сабабчи бўлади. О гиз ш и л л и қ қ о б и қ қава- 
тидаги тош м ал ар 3-6 ҳаф тадан кей и н йўқолади.
Кўп ш аклли экссудатли эри тем а учун ж ар аён н и н г рецидив 
кечиш и тавсиф лидир. Р ец и д и влар одатда баҳор ва куз п айтла- 
рида ю зага келади. Б аъзи ҳолларда касал л и к қў зи б -қўзи б к е ­
чади, тош м ал ар рец и д и вл ан ган д а ёки тан аф ф у сси з кеч ганда, 
бир неча ой ва йилларгача давом эти ш и мумкин.
К ў п ш а к л л и э к с с у д а т и в э р и т е м а л а р н и н г