Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта

19.3. Algoritmlashtirish tushunchasi va uning turlari. 
Masalaning algoritmi deganda nimani tushunasiz va uni tuzish bizga nima 
beradi? Algoritm va algoritmlashtirish tushunchalari orasida qanday faro` va 
o`xshashliklar mavjud? Algoritmlarning qanday turlari bo`lishi mumkin va ular 
bir-biridan nimasi bilan faro` qiladi?  
Algoritm - boshlang`ich ma’lumotlarni natija olgo`nga qad
qadam-ba qadam elementar ope
lar majmuidir. Masalani EHM-da yechish algoritmini ishlab chiqish juda 
ham mas’uliyatli bosqich his
 k
a-ketligini faqatgina tegishli algoritm belgila
iy bo`lib, Xorazmdan chio`o`an buyo`q o`zbek matematigi Abu Abdullo 
Muhammad Ibn Muso Al-
lgoritm deganda biror bir maqsadga erishishga yoki qandaydir masalani 
echishga o`aratilgan buyruqlarning aniq, tushunarli, chekli hamda to`lio` tizimiga 
aytiladi. Algoritm
t.  asalan kimdir biror bir masalani echishni o`ylab topib, uni boshqalarga 
etkazmoqchi bo`lsa, u holda u o`ylab topgan echimini shunday usulda tasvirlashi 
kerakki, natijada boshqalar ham uni tushunsin hamda shu qoidalarga ko`ra 
boshqalar ham o`z masalalarini tog`ri echishsin. Algoritmlarga oddiy misol sifatida 
ovo`at tayyorlash retseptlarini, formulalarni, turli xil qurilmalarni ishlatish 
yo`llarini, ishlarni bajarish usullarini  keltirish mumkin. Algoritmni bajarishda 
tegishli ko`rsatmalarni berilgan ketma-ketlikda bajarish juda muhim ahamiyatga 
ega. Agar shunday o`ilinmasa algoritm notog`ri natijalarga olib kelishi mumkin. 
Bundan tasho`ari 
ob’ekt uchun aniq va ravshan bo`lishi kerak.  
Algoritm ishlab chiqish uchun avvalo masalaning echilish yo`lini yaxshi 
bilib olish kerak, keyin esa uni aniq qoidalar ketma-ketligi ko`rinishida yozib 
chiqish kerak. Algoritm tuzishda masalaning echilish jarayonini shu darajada 
formallashtirish kerakki, bu jarayon etarli darajadagi oddiy qoidalarning chekli 
ketma-ketligi ko`rinishiga keltirilsin.  
 
248

---