Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта

Masala qo`yilish jarayonini amalga oshirishda quyidagilarga e’tibor 
berish maqsadga muvofiq: 
•  Iqtisodiy masalani kompyuterda echishda ko`zda tutilgan maqsad 
nima va u qanda
•  Ushbu masalani echishdan olinadigan iqtisodiy samara  nimalardan 
erishiladi; 
•  Masalani echish uchun ishlatiladigan kirish ma’lumotlari nimalardan 
iborat va ular qanday qilib kompyuter ma’lumot tashuvchilariga 
o`tkaziladi; 
•  Masalaning echilishi natijasida hosil bo`ladigan natijaviy 
 
ma’lumotlar nimalardan iborat va ular qanday ko`rinishda ifoda 
etilishi rejalashtirilgan; 
 
Masala qo`yilishida ishlatiladigan iqtisodiy terminlar tushunarlimi va 
ular ushbu masalani echishda qanday talo`in qilingan; 
 
241

---

•  Kirish va chiqish informatsion massivlari etarlimi yoki ularning 
ortio`chalari ham bormi; 
•  Agarda masalani echish uchun ma’lumotlar etmasa, ularni qanday 
qilib va o`aerdan topish yoki olish mumkin; 
•  Kirish va chiqish ma’lumotlarining aniqligi qanday usullar bilan 
nazorat qilinadi va bu bilan bog`liq hujjatlardagi noaniqligini  
 masala uchun uning 
mohiya
  
2
 jumlasiga chizio`li dasturlash usullarini, chizio`siz 
dasturla
 bilan shug`ullanuvchi mutaxassis o`z sohasini o`anchalik yaxshi 
o`rgang
 yuo`ori bo`ladi. 
ik 
llash yaxshi natijalarga olib 
ularda qanday matematik 
shini qanday 
usulda matematik ifodalash undan 
foydalanuvchilarga tushunarli va qulay bo`ladimi. 
qanday qilib aniqlash va tuzatish mumkin; 
•  Qanday echim eng yaxshi yoki optimal echim deb hisoblanilishi 
kerak va uni qanday qilib aniqlagan maqsadga muvofiq; 
Bulardan tasho`ari ushbu bosqichda har bir iqtisodiy
tiga va uni kompyuterda echishdan  qo`yilgan maqsadga ko`ra yana bir 
o`ancha muammolarni ham hal qilib olish mumkin. 
. Masalaning matematik ifodalanishi. 
Ushbu bosqichda masalaning qo`yilishi matematik jihatdan aniqlab olinadi. 
U aniq, bir ma`noli izohga ega bo`ladi. Buni amalga oshirish uchun 
tekshirilayotgan holat o`onuniyatlarini matematik formulalar yordamida 
ifodalaydigan o`ziga xos nazariya kerak bo`ladi. Matematik formulalarning ana 
shunday majmui “berilgan holatning yoki masalaning matematik modeli” deb 
ataladi. Bunda masalaning echilishi uchun kerakli bo`lgan ma’lumotlarning tarkibi, 
ularning tavsifi, turi va tuzilishini hisobga olgan holda masala echishning 
matematik modeli yaratiladi. Albatta echilayotgan masala qanday sohaga 
tegishliligiga bog`liq ravishda xilma xil turdagi matematik modellar yoki usullar 
ishlatilishi mumkin. Ular
sh usullarini, dinamik va stoxastik dasturlash usullarini, bashorat qilish 
usullarini, differentsial va integral tenglamalarni kiritish mumkin. Masalani 
o`o`yish
an va amaliy jihatdan puxta o`zlashtirgan bo`lsa, masalaning matematik 
modeli  ham shunchalik pishio` va puxta aniqlaniladi hamda uning kompyuterda 
echilish samaradorligi shuncha