Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги самарқанд иқтисодиёт ва сервис институти «банк иши» кафедраси

Своп оператсиялари - бу банк оператсияси бўлиб, валюта маълум муддатга нақд сотилади (сотиб олинади) ва бир вақтнинг ўзида валютавий савдо бўйича қарши битим тузилади. Бу билан гаров эвазига ссудалар бериш орқали кредит инструментларининг ликвидлигига таъсир кўрсатилади.
Девалватсия (лотинча валюта қадрини тушиши) -миллий валютанинг чет эл валютаси ёки бошқа халқаро тўлов воситаларига нисбатан қадрининг тушишини англатади. Бу бозор учун кураш кучайган суратда экспортни рағбатлантириш, тўлов мувозанатини яхшилаш учун қўлланилади. Бунинг асосий сабаблари бўлиб инфлятсияни кучайиши ва мамлакат тўлов балансининг салбий қолдиғига эга бўлишидир. Бу усул АҚШ да 1971, 1973-йилларда қўлланилган.
Ревалватсия (лотинча валюта қадрини ошириш) масалан пул бирлиги бу тадбиргача бошқа валютаганисбатан 1/1100 нисбатда бўлган бўлса бундан кейин 1/1050 бўлади. Бу усул 1922-1928 йилларда Англияда, 1961,1969,1971 йилларда Германияда қўлланилган.
Валютавий чеклаш сиёсати ва бошқалар. Бу чет эл валютаси олтин ва бошқа валюта қийматликлари билан бўладиган оператсияларни давлат миқёсида қонун асосида чеклашлардир.
Бундан мақсад то ълов балансининг фаоллигига ва миллий пул бирлиги курсини барқарорлигида эришиш ҳисобланади. 2017-йил якунига кўра мамлакатимизда тўлов балансининг ижобий салдоси 854 миллион долларга тенг бўлди.


20.3.Валюта муносабатларини тартибга солиш. Ўзбекистон Республикасининг валюта муносабатлари ва қонуниятлари
Ўзбекистон Республикасида валюта муносабатларини тартибга солиш Ўзбекистон Республикасининг “Валютани тартибга солиш тўғрисида” Қонун, Ўзбекистон Республикаси Президентининг Фармон ва қарорлари ва айрим бошқа меъёрий ҳужжатлар билан тартибга солинади.
Агар Ўзбекистон Республикасининг халқаро шартномасида Ўзбекистон Республикасининг валютани тартибга солиш тўғрисидаги қонун хужжатларида назарда тутилганидан бошқа қоидалар белгиланган бўлса, халқаро шартнома қоидалари қўлланилади.
Маълумки, валюта муносабатлари валюта бойликлари ва ундан фойдаланиш билан боғлиқ валюта оператсиялари билан боғлиқ.
Ўзбекистон Республикасининг валютани тартибга солиш тўғрисидаги қонуннинг 3-моддасига кўра валюта бойликларига чет эл валютаси, чет эл валютасидаги қимматли қоғозлар, чет эл валютасидаги тўлов хужжатлари ва соф қўйма олтин киради.
Қонуннинг 6-моддасига кўра валюта оператсияларига:

• 
  Валюта бойликларига бўлган мулк ҳуқуқининг ва бошқа ҳуқуқларнинг ўзга шахсга ўтиши ҳамда валюта бойликларини тўлов воситаси сифатида ишлатиш билан боғлиқ оператсиялар;
  
• 
  Валюта бойликларини Ўзбекистон Республикасида олиб кириш ва жўнатиш, шунингдек Ўзбекистон Республикасидан олиб чиқиш ва жўнатиш ;
  
• 
  Халқаро пул ҳужжатларини амалга ошириш;
  
• 
  Резидентлар ва норезидентлар ўртасида миллий валютадаги оператсиялар ва айрим бошқа оператсиялар киради.