Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги низомий номидаги тошкент давлат

8. 
ЁЗМА БАҲСЛАР. 
Ўқувчиларга синфдошлари, курсдошлари билан биргаликда шу онда 
жамоатчилик фикрини тўлқинлантираётган мавзуларда диалоглар 
режалаштириш имконини бериш керак. Ёзма баҳслар методикаси ёзма 
шаклдаги бундай диалогларни синфдаги барча ўқувчилар иштирокида 
ўтказиш имконини беради. 
9. 
ШПАРГАЛКАЛИ НАЗОАРТ ИШИ. 
Ўқувчиларнинг ахборотни мустақил излаш ва унинг асосида 
рефератлар ёзишига жалб қилинишлари эҳтиёжи сезилмоқда. Ёзма 
ишларни беришнинг анъанавий усулларидан сўнг кўпгина муаммолар, 
масалан, ўртоқларидан кўчириб олиш, дарсликдан бутун абзацларни 
кўчириш, ниҳоят ҳамма ердаги ўқувчилар кенг тарқалган фикр, энг яхши 
иш, энг узун ёзилган ишдир кабилар пайдо бўлади. Кўпгина ўқитувчилар 
ишларнинг ёмон шаклидан, шунингдек, ёзма ишларни текшириш кўп 
вақтни олишидан шикоят қиладилар. 
10. 
 ИНТЕРАКТИВ МЕТОДЛАР МАҚСАДИ. 
Тингловчи индивидуал ва коллектив ҳолда қуйидагиларни амалга 
ошира олиши лозим: 
Маълумотни қабул қилиш ва баҳолаш; 
Маълумотни муҳокама қилишда иштирок этиши; 

---

79 
Муаммони ҳал этишда иштирок эти шва қарор қабул қилиш; 
Ўз фикр, ғояларини ўз гуруҳига етказиб бера олиш. 
Интерактив методларни намойиш қилиш бўйича тавсиялар: 
1. Тайёрлов иши. 
2. Мутахассисларни жалб этиш. 
3. Ролларни тақсимлаш. 
4. Машғулот иштирокчиларини тайёрлаш. 
5. Хона, жойни тайёрлаш, ҳозирлаш. 
6. Машғулотни ўтказиш. 
7. Машғулот ўтказиш бўйича хулосалар қилиш. 
11. 
 ДЕБАТ – бу интерактив методларни бири бўлиб, фикрлар, 
далилларнинг тўқнашувидир. 
Дебатларнинг хусусиятлари: 

Адолатлилик (дебат иштирокчиларини позициясини 
мустаҳкамловчи далилларни излашда адолатли бўлиш лозим). 

Ҳурмат. Далиллар фақат ғояларга тегишли бўлиб, дебат 
иштирокчисининг шахсиятига тегмаслиги лозим. 

Дебатлашиб ўрганамиз. 
Қарама қарши фикр мулоҳазаларни ҳимоялаш одамни икки 
юзламачи қилмайди, шунақа ҳам мавжуд. «Агар ҳақлигини билсанг нима 
қиласан тортишиб». 
Яхши далил. Фикр мулоҳазаларни тан олиш; 
Рақиб иштирокчининг барча далил, фикр, ғояларини охиригача 
тинглаб сўнг фикр билдириш одатини ривожлантиради. 
Дебатнинг элементлари: 
1. Мавзу 

---

80 
2. Тасдиқловчи тараф 
3. Инкор этувчи тараф 
4. Далиллар 
5. Далил ва асос 
6. Исбот
7. Судьялар қарори