Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги наманган муҳандислик-педагогика институти каримов Акмалжон Комил ўғли

 
 
 
 
зк
сс
Д
П
П
К


2
1
Бу ерда: 
П
1
– хусусий маблағлар манбалари (Низом жамғармаси, қўшилган капитал, 
тақсимланмаган фойда ва ҳоказо). 
Молиявий мустақиллик коэффициенти (К
фн
) корхона молиявий мустақиллигининг 
камайиши (кўпайиши), келажакда молиявий қийинчиликларга учраш хавфининг 
кучайиши (пасайиши) ҳақида маълумот беради ҳамда корхона ўз мажбуриятлари олдида 
жавоб беришининг кафолатларини белгилаб беради. У қуйидаги формула асосида 
ҳисобланади: 
ИБ
П
К
фн
1


---

16 
Бу ерда: 
ИБ - корхона баланси активи ёки пассивининг якуни. 
Халқ хўжалигида янги техника, ихтиролар ва рационализаторлик таклифларидан 
фойдаланишнинг иқтисодий самарадорлигини белгилаш методикасида самарадорликнинг 
норматив коэффициенти халқ хўжалигининг ҳамма тармоқлари учун 0,15 га тенг қилиб 
олинган. 
Келтирилган харажатларни аниқлаш эски техника ўрнига янгисини яратиш ва 
қўллаш натижасида ҳосил бўладиган иқтисодий самарани баҳолашга халқ хўжалиги 
нуқтаи назаридан ёндашишни тақозо этади. 
Йиллик иқтисодий самара - бу янги техника, технология ва прогрессив маҳсулот 
турларининг, меҳнат ва ишлаб чиқаришни ташкил этишнинг иқтисодий самарадорлигини 
таҳлил этиш ва баҳолашда қўлланиладиган муҳим кўрсаткичлардан биридир. Бу 
кўрсаткич қиёс қилинадиган вариантлар бўйича сарфланган харажатлар тўғрисидаги 
маълумотлар асосида қуйидаги формула ёрдамида ҳисоблаб чиқилади: 
 
Й=
 (Т
1
+Ен
 К
1
) – (Т
2
+Ен
К
2
)
  А
2 
Бу ерда Й - йиллик тежам; 
Т
1
- янги техника бўйича тадбирлар жорий қилингунгача бўлган маҳсулот ёки иш 
бирлигининг таннархи (сўм ҳисобида); 
Т
2
 - шунинг ўзи, тадбирлар жорий қилингандан сўнг (сўм ҳисобида); 
К
1
- тадбирлар жорий қилингунгача маҳсулот бирлигига сарфланган капитал 
маблағлар миқдори;