Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги алишер навоий номидаги самарқанд давлат


-савол. Мусбат ва манфий сонларни ўрганиш



Download 1,98 Mb.
Pdf ko'rish
bet94/219
Sana21.02.2022
Hajmi1,98 Mb.
#78642
1   ...   90   91   92   93   94   95   96   97   ...   219
Bog'liq
Mat o'qit metod

3-савол. Мусбат ва манфий сонларни ўрганиш 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Манфий сонлар - объект ҳолатининг бирор белгиси сифатида, масалан, 
даражаси, каби талқин этилиб, мазмунан сон ҳам эмаслиги 
уқтирилади. Шундай вазиятга мисоллар келтириш керакки, улар учун 
сонли характеристикада яна йўналишларни ҳам кўрсатиш керак 
бўлсин, масалан, ўнгга – чапга, юқорига-пастга, А пунктдан В пунктга, 
В пунктдан А пунктга ва ҳоказо. Шунинг учун йўналиш ҳақидаги сўзга 
яна қисқароқ символик ёзув – “минус” ишораси ишлатилади. 
Геометрик жиҳатдан шу вақтгача нур ўрганилган бўлиб, унга сон 
нури мос келади. Манфий сонларни киритиш билан тўғри чизиқ 
нуқталари ва сон ўқи мослиги ўрнатилади, у координата тўғри чизиғи 
дейилади. 
Манфий 
сонларни 
киритишда 
янги 
сонлар 
тушунчаси 
таърифланмайди. Асосий тасаввурлар кўргазмали аёний асосга эга 
бўлади. Лекин нуқтадан саноқ бошигача бўлган масофа сифатида 
модул тушунчаси, қарама-қарши сонлар координата тўғри чизиғида 
саноқ бошига нисбатан симметрик нуқталар каби тасвирланувчи 
сонлар сифатида ўрганилади.
Манфий сонларни ёзиш унчалик қийинчилик туғдирмайди, лекин 
“нима учун минус миллион юздан, бирдан кичик” деган саволга жавоб 
бериш учун координата тўғри чизиғига мурожаат қилишга тўғри 
келади. Бунда “кичик” сўзининг маъноси координата тўғри чизиғида 
“нуқтадан чапроқда жойлашган” маъносини беради.
Сонларни таққослаш бўйича натижалар қоидалар шаклига 
келтирилади ва булар кузатишлар ва масала ечиш усулларини 
умумлаштириш орқали баён қилинади.
Мусбат ва манфий сонлар тўпламидаги амаллар ўнли касрлардан 
фарқли услуб жиҳатидан хусусиятларга эга. Қўшиш нуқтанинг сон 
ўқидаги ҳолати ўзгаришлар кетма-кетлиги билан тавсифланади, 
айириш эса тескари амал сифатида қаралиб, сонга қарама-қарши сонни 
қўшиш каби аниқланади. 
Минус ишорасининг икки ёқламали маъносини айтиб ўтиш 
мақсадга мувофиқ: бирор сонни характеристикасини кўрсатиш унинг 
қарама-қаршилигини кўрсатиш ёки амални бажариш учун буйруқни 
билдиради. Назарияни формал ўзлаштириш –а –(-в) каби ифодаларни 
ҳисоблашга имкон беради



Download 1,98 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   90   91   92   93   94   95   96   97   ...   219




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish