Zbekiston respublikasi navoiy kon-metallurgiya kombinati

 
1000 V gacha bo‗lgan kuchlanish ko‗rsatgichlari
 
3.1.35. 1000 V gacha bo‗lgan kuchlanish ko‗rsatgichlarini qabul qilish-
topshirish va ishlatish sinovlari izolyatsiyani Yuqori kuchlanishda sinash, sxemani 
Yuqori kuchlanishda tekshirish, yonish kuchlanishini aniqlash va eng katta ishchi 
kuchlanishga mo‗ljallangan kuchlanish ko‗rsatgichidan o‗tadigan tokni 
o‗lchashdan iboratdir. 
3.1.36. Ikki qutbli kuchlanish ko‗rsatgichi izolyatsiyasini tekshirish uchun 
izolyatsiyalangan qar ikki korpus butun uzunligi bo‗yicha ajratgich halqaga folga 
bilan o‗raladi va korpuslarni ulovchi sim suvli vannaga, dastakka 5 — 10 mm 
qolguncha, to‗la ko‗milguncha tushiriladi. Sinov uskunasining bir simi kontakt-
uchliklarga ulanib, ikkinchisi yerga ulangani esa, folgaga ulanib suvga tushiriladi 
(
3.2-chizma
). 

---

146 
3.2-chizma. Kuchlanish ko‗rsatgichi dastagi va simi izolyatsiyasining elektr 
mustahkamligini sinash prinsipial shakli: 1 — sinalayotgan kuchlanish 
ko‗rsatgichi; 2 — sinalayotgan transformator; 3 — suvli vanna; 4 — elektrod sim. 
3.3-chizma. Dielektrik qo‗lqoplar, etiklar va kalishlarni sinash prinsipial 
shakli. 1 — sinov transformatori; 2 — almashlab ulovchi kontaktlar; 3 — shuntli 
qarshilik (15 — 20 kOm); 4 — gazorazryadli lampa; 5 — drossel; 6 — 
milliampermetr; 7 — razryadlovchi qurilma; 8 — suvli vanna.
Bir qutbli kuchlanish ko‗rsatgichining izolyatsiyalovchi korpusi butun 
uzunligi bo‗yicha ajratgich halqasigacha uzunligi bo‗yicha folga bilan o‗raladi. 
Folga bilan dastak boshidagi kontakt orasida kamida 10 mm ochiq joy qoldiriladi. 
Sinov uskunasining bir simi kontakt-uchlikka ulanib, ikkinchisi — yerga ulangan 
simi — folgaga ulanadi. 
Sinovlarni dielektrik qo‗lqop, etik va kalishni sinash uchun mo‗ljallangan 
uskuna vositasida o‗tkazish tavsiya qilinadi (
3.3-chizma
). 

---

147 
500 V kuchlanishgacha bo‗lgan elektr uskunalarida qo‗llaniladigan 
kuchlanish ko‗rsatgichi uchun sinov kuchlanishi 1 kV ni, 660 V gacha bo‗lgan 
elektr uskunalarida — 2 kV ni tashkil qiladi. Sinovning davom etish muddati 1 
minut. 
CHuntakda olib yuriladigan voltmetrning izolyatsiyalovchi qismi ushbu 
asbobni ishlatishga mo‗ljallangan kuchlanish sinfida, asbobning o‗zi esa GOST 
8.002-71 bo‗yicha sinaladi. 
3.1.37. Ikki qutbli kuchlanish ko‗rsatgichi sxemasini tekshirish uchun sinov 
uskunasidan kontakt-uchliklarga kuchlanish beriladi, bir qutbli kuchlanish 
ko‗rsatgichi sxemasini tekshirish uchun esa kontakt-uchlikka va korpus boshidagi 
kontaktga kuchlanish beriladi. 
660 V gacha elektr uskunalarida ishlatiladigan gazorazryad lampali 
kuchlanish ko‗rsatkichi uchun sinov kuchlanishi 750 V ni, 500 V gacha bo‗lgan 
elektr uskunalarida esa 600 V ni tashkil qiladi. Sinovning davom etish muddati 1 
minut. 
3.1.38. YOnish kuchlanishi ikki qutbli kuchlanish ko‗rsatgichida kontakt-
uchliklarga yoki bir qutbli kuchlanish ko‗rsatgichida kontakt-uchlikka va korpus 
boshidagi kontaktga kuchlanish berish bilan aniqlanadi. 
3.1.39. Ushbu Qoidalarning 3.1.37-bandiga asosan, sinovlar o‗tkazganda 
kuchlanish ko‗rsatgichidan unga mo‗ljallangan eng katta ishchi kuchlanishda 
o‗tuvchi tok kuchi o‗lchanadi. Bu tok kuchi o‗zidan aktiv tok
1
o‗tkazish prinsipi 
bilan ishlovchi kuchlanish ko‗rsatgichlarida 4 mA dan oshmasligi hamda sig‗im 
toki o‗tkazish prinsipi bilan ishlovchi kuchlanish ko‗rsatgichlarida esa 0,6 mA dan 
oshmasligi kerak. 
1
Bir vaqtning o‗zida kuchlanishni o‗lchovchi kuchlanish ko‗rsatuvchi 
asboblar uchun bu tok 10 mA gacha oshirilishi mumkin. 
3.1.40. Sinovdan oldin kuchlanish ko‗rsatkichini tashqi ko‗rikdan o‗tkazish 
va ishlatish jarayonida ularning o‗lchamlari, kuchlanish ko‗rsatgichi himoya oynasi 
va lampalarining yaxlitligi, kontakt uchliklarning butunligi va korpuslarini bir-
biriga ulovchi simning mustahkamligi tekshiriladi.