Ўзбекистон республикаси навоий кон-металлургия комбинати давлат корхонаси

Мавзу бўйича амалий топшириқлар:
1-масала. Саноат корхонаси ҳисобот йилида 2900 дона маҳсулот ишлаб чиқарди. 1 бирлик маҳсулотнинг қиймати 1200000 сўм, режалаштирилган йилда 1 бирлик маҳсулот баҳоси 1350000 сўм бўлиши кутилмоқда. Корхонанинг фойдасини ва 1 сўмлик товар маҳсулот харажатларини аниқланг.
2-масала. Корхонада маҳсулот сотишдан олинадиган соф тушум 500млн.сўмни ташкил қилди, ишлаб чиқариш ва сотиш харажатлари 397млн.сўмни, бошқа операциялардан олинган фойда 26млн.сўмни ташкил қилди. Агар фойда солиғи 7,5% ташкил қилса, корхонанинг соф фойдаси қанча бўлади.
3-масала. Майкрософт корхонаси янги компъютер дастурни Россияга лицензион шартнома асосида сотмоқда. Фойдани максималлаштириш учун лицензион тўловнинг қайси шаклини (роялти, паушал тўлов, фойдадаги улуш, мулкдаги улуш) қўллаш керак.
Мавзу бўйича масалаларни ҳисоблаш услубий кўрсатмалари:
1) Маҳсулот рентабеллиги қуйидаги формула билан ҳисобланади:
СМР = Ялпи фойда /Сотилган маҳсулот ҳажми´ 100 %
ёки, СМР = Соф фойда / Сотилган маҳсулот ҳажми´ 100 %.
2) Бир сўмлик товар маҳсулот харажатлари қуйидаги формула билан аниқланади: Х 1сўм=ТТ/ТМ
Бу ерда: ТТ- Тўла таннарх;
ТМ –товар маҳсулот ҳажми.
3) Фойда микдори қуйидагича аниқланади: Ф=См-ТТ
Бу ерда: См- сотилган маҳсулот миқдори.
Талабаларга амалий машғулотда кейсни ечишдан олдин шу мавзуга оид масалаларнинг берилиши уларни ўтилган мавзу бўйича қанчалик даражада ўзлаштирганликларини намойиш қилишга асос бўлади. Бу улар фикрларини чархлайди.
Мунозара саволлари

1. 
   Корхонада фойда деганда нимани тушунасиз?
   
2. 
   Умумхўжалик фаолиятдан фойда ҳамдасолиқ тўлангунгача фойда қандай аниқланади?
   
3. 
   Сотишдан фойда нима ва у қандай ҳисобланади?
   
4. 
   Соф фойда корхонада қандай ролни уйнайди?
   
5. 
   Ишлаб чиқариш рентабеллиги нима?
   
6. 
   Асосий фаолият рентабеллиги қандай аниқланади?
   
7. 
   Маҳсулот рентабеллиги нимани кўрсатади?
   
8. 
   Хусусий капитал рентабеллиги қандай аниқланади?
   
9. 
   Маҳсулот сотишдан фойдага қайси омиллар таъсир кўрсатади?
   
10. 
    Ишлаб чиқариш рентабеллигига таъсир қилувчи омилларни айтинг.
    
11. 
    Фойда ва рентабелликни ошириш йўлларини айтинг.
    

6-илова

Баҳолаш мезонлари ва кўрсаткичлари (баллда)