Ўзбекистон иқтисодчилари XIII форуми

1-жадвал 
Давлат бюджети харажатлари таркибининг ўзгариш динамикаси 
 
Манба: 
Ўзбекистон Республикаси Давлат статистика қўмитаси маълумотлари асосида 
(www.stat.uz) муаллифлар томонидан тузилди. 
Аҳолининг ночор қатламини қўллаб-қувватлаш, таълим ва тиббий ёрдам кўрсатиш 
ҳажмининг кенгайиши, уй-жой билан таъминлаш, яшаши ва ишлаши учун зарур бўлган шарт-

---

42 
шароитни яратиш мамлакатимиз ижтимоий сиёсатининг устувор йўналишига айланди. Хусусан,
сўнгги йилларда аҳоли даромадларига солинадиган солиқ юкларининг камайтирилиши натижасида 
2021 йилнинг январь ойи дастлабки маълумотларига кўра, аҳоли ихтиёридаги жон бошига ўртача 
умумий даромадлари 2016 йилнинг мос даврига нисбатан реал ўсиши 9,6% ни ташкил этди. Агар 
2000 йилга таққослайдиган бўлсак, аҳоли ихтиёридаги жон бошига ўртача умумий даромадлар 12 
баробардан кўпроққа ўсди [5]. 
Ижтимоий хизматларнинг нисбатан яхши ривожланган инфратузилмаси таълим ва тиббий 
хизматлар билан амалда тўла қамраб олингани, аҳоли даромадларининг ошаётганлиги, иш ҳақи ва 
нафақаларнинг мутассил ўсиб бораётганлиги ҳамда аҳоли таркибида кам таъминланганлар 
улушининг тобора камайиб бораётганлиги – Ўзбекистонда инсон капиталининг барқарор 
ривожланишига ёрдам беради.
Таҳлилларимиз кўрсатмоқдаки, аҳоли таркибидаги кам таъминланганлар улуши 2001 йилдаги 
19,5 фоиздан 2020 йилда 11,5 фоизга тушган ёки мазкур даврда 8 фоизга камайишга эришилган (2-
жадвал). 
2-жадвал 
Ўзбекистон Республикасида кам таъминланган аҳоли улуши (фоизда) 
Йиллар 
2001 
2005 
2010 
2015 
2020 
Кам таъминланган аҳоли 
улуши 
19,5 
25,8 
17,7 
12,8 
11,5 
Манба:
Ўзбекистон Республикаси Давлат статистика қўмитаси маълумотлари асосида
(www.stat.uz) муаллифлар томонидан тузилди. 
Ўзбекистонда сифатли ижтимоий хизматлар таклифи муаммосига ривожланаётган 
мамлакатларнинг халқаро тажрибаси жиҳатидан қарасак, бу ерда ижтимоий соҳада амалга 
оширилаётган ислоҳотлар ва таркибий ўзгаришларга қарамай, ҳали айрим ҳал қилиниши лозим 
бўлган муаммолар мавжудки, уларнинг ечими ижтимоий соҳанинг барқарор ривожланишига хизмат 
қилади. Бизнингча, уларнинг энг асосийлари қуйидагилардан иборат: 
- ижтимоий мажмуанинг таркибий қисмлари таълим, соғлиқни сақлаш, маданият ва саънат 
соҳаларида хусусий секторнинг кам ривожланаётганлиги, рақобатчилик муҳитининг сустлиги ва
давлат улушининг юқорилиги; 
- ижтимоий соҳани молиялаштиришда ҳамон давлат бюджети ҳиссаси юқорилиги ва бюджет 
маблағларининг чекланганлиги; 
- жаҳон амалиётида кенг қўлланилаётган тиббий суғурта тизимининг амалиётга тўлиғича 
тадбиқ этилмаганлиги; 
- узоқ чекка қишлоқларда замонавий ижтимоий инфратузилма объектлари ва малакали 
кадрлар етишмовчилиги каби муаммоларни учратишимиз мумкин.