‘zbekist0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti

o ‘quv rejasi asosida dars o ‘tadilar. Dars davomida bahs-munozara uchun deyarli
imkoniyat yaratilmagan holda, asosan, o ‘qituvchining fikri singdiriladi, o ‘quvchilar
bilan muomala munosabatda ham ulaming individual psixologik xususiyatlari,
jumladan, nerv tizimining qolzg‘aluvchanlik darajasi e ’tiborga olinmaydi. Shu bilan
birga, o ‘qituvchini sinfdan, o ‘quvchidan uzoqlashtiradi. Emotsional sovuqlik sinfda
intizomli o ‘quvchida yakkalanish, xavotirlik, himoya qilinmaganlik hissini yuzaga
keltiradi. Bu uslub sinfda yuqori o ‘zlashtirish ko‘rsatkichini berishi mumkin, ammo
bu o'zlashtirish, asosan, xotira evaziga boiib, mustaqil tafakkur, ijodkorlik,
hozirjavoblik kabi xususiyatlaming rivojlanishdan ortda qolishiga sabab bo‘ladi,
doimiy xavotirlik v a o ‘ziganisbatan ishonchsizlikni keltirib chiqaradi.
69

---

2. Imperativ uslub. Bu uslubdagi o ‘qituvchining o ‘quvchilari o ‘qituvchi sinfda
boimagan vaqtlarda o‘z-o‘zini boshqarish malakasi bo‘lmaganligi uchun intizomga
mutlaqo bo‘ysunmaydilar. Bu asosan, to‘polonda namoyon bo‘ladi. Bu uslubda
o ‘qituvchining mustahkam irodasini ko‘rish mumkin, lekin bu irodada o ‘quvchiga
nisbatan muhabbat hamda o ‘quvchida “ustozim meni yaxshi ko‘radi” degan fikr
emas, balki qo‘rquv hissi mayjuddir.
3. Demokratik uslub. Bu uslub o ‘qituvchi bilan o ‘quvchi o ‘rtasida do‘stona
munosabat o ‘matilishiga asos bo‘ladi. Darsdagi intizom majburiy emas, balki
muvaffaqiyatga erishish garovi sifatida bolalarga ijobiy emotsiya, o ‘ziga ishonch, o ‘z
muvaffaqiyati va yutuqlaridan quvonishi, do‘stlan bilan faoliyatda hamkorlik hissini
beradi. Bu uslub bolalami birlashtiradi, shu bilan birga, o ‘zining faoliyati natijalariga
qiziqish uyg‘otgan holda o ‘zi uchun o ‘zi harakat qilishi lozimligini anglatadi. Har bir