‘zbekist0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti

ta’kidlanadi. Tadqiqotlaming ko‘rsatishicha, boshlang‘ich sinf o ‘quvchilarining
masalalami yechishdagi ayrim yo‘l va tushunchalami yetarlicha egallamaganligining
sababi, ushbu tushuncha va yo‘llami shakllantirishda bolalar barcha kerakli o ‘quv
harakatlarini bajanshga o ‘rgatilmaganligining natijasidir. 0 ‘quv faoliyatida o ‘z-o‘zini
nazorat etish bu yoshdagi o ‘quvchilarda o ‘quv harakatlarini mustaqil rejalashtirish va
ulami bajarishmng shakllanishidajuda muhim.
Boshlang‘ich ta’lim yoshidagi o ‘quvchilarda o'quv materialini o ‘zlashtirish
imkoniyatlari ancha yuqori boiadi. To‘g ‘ri tashkil etilgan ta’limda bu yoshdagi
bolalar umumiy o ‘rta ta’lim dasturida ko‘rsatilgan bilimlaiga nisbatan ko'proq
bilimlami tushunishlari va o ‘zlashtirishlan mumkin. Bu yoshdagi bolalarnmg o ‘ziga
xos xususiyatlaridan yana biri shundaki, shu davrdan boshlab, o bquv materialini
o ‘zlashtirmaslikning dastlabki belgilari ko‘zga tashlanadi. 0 ‘zlashtirmaslikning
asosiy sabablari aqliy taraqqiyot va o ‘quvchanlikning birmuncha orqada qolishidir.
N.S.Leytes mulohazalariga ko‘ra, inson yoshi ulg'aygan sari aqliy rivojlanish darajasi
birmuncha ko‘tariladi, o ‘quvchanlik esa birmuncha pasayadi. Boshlang‘ich sinf
o ‘quvchilarining o ‘qishga qiziqishi, albatta, o ‘smir va o ‘spirinlarga nisbatan yuqori,
lekin o ‘smir va 
0
‘spinnlaming aqliy nvojlanganligi boshlang‘ich sinf o ‘quvchilariga
nisbatan yuqoridir. 0 ‘qituvchining muomala va munosabat uslubi o ‘quvchining xatti-
harakatiga ta’sir ko‘rsatadi. 0 ‘qituvchining dars jarayonida har bir o ‘quvchiga ta’sir
ko‘rsatishi uchun qulay imkoniyati bor. 0 ‘quv faoliyatining boshlanishi jarayonida
bolaning kattalar va tengdoshlari bilan qiladigan muomala-munosabatlari yangicha
tus ola boshlaydi. “Bola-katta” munosabati “bola-ota-ona” munosabatidan tashqanda