Zamonaviy qurilish materiallari va konstruksiyalari

Ohak 
Tarkibi biriktiruvchi texnologik so‘ndirilmagan ohakdan iborat 
modda – karbonat jinslarni kuydirish orqali hosil bo‘ladi. 
 
 
 

---

158 
Uch turga bo‘linadi: 
1. Yumaloqlangan – moddalar tuzilishi (60-100 mm) ITK TSh 21-83: 
2003. talablariga javob beradi. Qurilish eritmalari va betonlar, 
biriktiruvchi materiallar va qurilish mahsulotlarini ishlab chiqishda 
foydalaniladi. 
2. Maydalangan - moddalar tuzilishi (5-35 mm) ITK TSh 21-83: 2003. 3 
talablariga javob beradi. 
3. Tuyilgan – dispersiya o‘lchami 15% dan yuqori emas. ITK TSh 21-83: 
2003. talablariga javob beradi. Tuproqni va oqava suvlarni neytrallash 
uchun ishlatiladi.
Sement 
 
Sement (lotincha «caementum» so‘zidan kelib chiqqan bo‘lib, 
uning tarjimasi “shag‘al”, “siniq tosh” ma'nosini bildiradi) kukun 
shaklidagi sun'iy neorganik bog‘lovchi modda bo‘lib eng asosiy qurilish 
materiali hisoblanadi. U suvli eritma yoki boshqa suyuqlik bilan 
aralashtirganda qotganda toshsifat jismni hosil qiluvchi plastik massani 
hosil qiladi. Asosiy vazifasi – beton, qurilish eritmalari yoki qurilish 
qorishmalarini hosil qilish. 

---

159 
Shifer 
O‘rtacha profildagi to‘lqinsimon asbest sement varaqlari 40/150-
1750 – uy-joylar, jamoat va qishloq xo‘jaligi binolari tomlarini yopish va 
devor to‘siqlari konstruksiyalarini hosil qilishga mo‘ljallangan.
 
EVEREST kompozit shiferlari
Bu mahsulot nisbatan yangi bo‘lsa-da, tez fursatda e’tibor jalb qila 
oldi va bozorga dadil kirib bordi. CHunki shisha tolali kompozit shifer 
qator afzalliklarga ega: arzon, egiluvchan, shovqindan himoyalaydi, 
chidamli va eng muhimi – bu mahsulotni qurilishning turli yo‘nalishlarda 
ishlatish mumkin. 
Dunyoning ko‘plab mamlakatlarida ishlatiluvchi bu kompozit 
mahsulot 
yengilligi, 
ishlatishga 
qulayligi 
va 
korroziyalarga 
chidamliligidan tashqari inson salomatligi uchun nisbatan xavfsiz hamdir. 
Tarkibi shisha tolalar va turli polimerlardan iborat va po‘latga nisbatan 
to‘rt barobar yengilligi tufayli tomga ham ortiqcha yuk tushirmaydi. 

---

160 
Rivojlangan davlatlarda muvaffaqiyatli qo‘llanib kelinayotgan bu 
mahsulot O‘zbekiston bozorida ham taqdim etilmoqda. Uning issiq va 
sovuqqa chidamlilik xususiyati hududimizda bemalol qo‘llash imkonini 
beradi. 
Kompozit shiferni xalq xo‘jaligining turli sohalarida ishlatish 
mumkin. Turli xildagi plastik to‘sinlar, yelim qoplamalar va kimyoviy 
elementlardan tayyorlangan detallar o‘rnini o‘z mustahkamligi hamda 
haroratga, bosimga chidamliligi bilan bosa oladi.