‘z b e k is t n r espu blik asi o L iy va ‘rta m axsus ta’ L i m vazirlig I


Amaliy topshiriqlarni bajarishga  asoslangan  tekshirish



Download 11 Mb.
Pdf ko'rish
bet259/415
Sana07.08.2021
Hajmi11 Mb.
#140757
1   ...   255   256   257   258   259   260   261   262   ...   415
Bog'liq
PEDAGOGIKA

Amaliy topshiriqlarni bajarishga  asoslangan  tekshirish.  Bajarilayotgan 
amaliy harakatlar (sport,  mehnat harakatlari)ning to ‘g‘riligini kuzatish yoki 
olingan  natijalarga tayanishdan  iborat  bo‘lishi  mumkin.  Amaliy tekshirish 
tabiiy-matematik sikldagi fanlardan o ‘quvchilarning o ‘zlashtirishini hisobga 
olishda  keng  foydalaniladi.  Bu  usul  yordamida  o ‘quvchiIarning  olgan 
bilimlarini amaliyotda q o‘llay olish  malakasi aniqlanadi.
Uy vazifalarini  tekshirish.  0 ‘quvchilarning o ‘zlashtirishini  nazorat 
qilish  uchun  ularning  uyga  berilgan  vazifalarni  bajarishini  tekshirish 
k a tta   a h a m iy a tg a   ega.  Uy  vazifalarin i  t e k s h iris h   o ‘q i tu v c h ig a  
o ‘q uvchilarning  o ‘quv  ishiga  boMgan  m u n o s a b a tin i,  o ‘rganilgan 
m aterialni  q anch alik   egallaganligini,  uy  vazifalarini  bajarishdagi 
mustaqillik  darajasini  aniqlashga  imkon  beradi.
M a ’lumki,  b u g u n   t a ’lim  tizim ida  rey ting   n a z o r a ti d a n   keng 
f o ydalan ilm o qd a.  R eyting  dcganda  b a h o la s h ,  tartib g a   keltirish, 
klassifikatsiyalash, bironta hodisani oldindan belgilangan shkala b o‘yicha 
baholash tushuniladi.  Reyting nazorati o ‘quvchining  m a ’lum bir fandan 
reytingini  aniqlaydi.
S h k a lala sh   —  a n iq   ja r a y o n la r n i  r a q a m la r   tiz im i  y o r d a m i d a  
modellashtirish.
Reyting nazoratida 
0
‘quvchilarning o ‘quv faoliyatini nazorat qilishning 
yuqorida  keltirilgan  metodlari  bilan  tirga  test  usulidan  ham   samarali 
foydalanilmoqda. Test so‘rovidan  nafaqat 
0
‘quvchilarning bilim, ko‘nikma 
va  malakalari darajasini aniqlash, balki  1993-yildan boshlab 0 ‘zbekiston 
Respublikasida abituriyentlami oliy o ‘quv yurtlariga tanlov asosida qabul 
qilish jarayonida  ham  samarali  foydalanib  kelinmoqda.
Test  —  aniq  maqsad  asosida,  muayyan  holat  darajasini  sifat  va 
miqdoriy  ko‘rsatkichlarda  belgilashga  imkon  beruvchi  sinov  vositasi.
Pedagogik  a m a liy o td a   te s tn in g   bir  q a t o r   a fz a llik la ri  k o ‘zga 
tashlanadi.  Ular quyidagilardir:
1
)  nazorat  uchun  vaqtning  kam  sarflanishi;
2
)  nazariy  va  amaliy  bilim  darajasini  obyektiv  sharoitda  aniqlash 
imkonining  mavjudligi;
3)  bir vaqtning o ‘zida ko ‘p sonli o ‘quvchilar bilan  nazoratni tashkil 
etish  mumkinligi;


4) bilim natijalarining o‘qituvchi tomonidan qisqa muddatda tekshirilishi;
5)  barcha  o ‘quvchilarga  bir  xil  murakkablikdagi  savollar  berilib, 
ular  uchun  bir  xil  sharoitning  yaratilishi.
T a ’lim tizimi  uzluksiz  ravishda  islohotlarni amalga oshirishni talab 
etadigan  sohadir.
T a ’lim  t iz im i d a   islo x o tla rn i  a m a lg a   oshirish  j a r a y o n i d a  
o ‘qituvchilarning  bilim,  ko‘nikma  va  malakalarini  nazorat  qilish  va 
b a h o la s h   h a m   y a n g ic h a   m a z m u n   kasb  etdi.  D avlat  t a ’lim 
standartlarining ishlab chiqilganligi,  yangi o ‘quv dasturining amaliyotga 
joriy  etilganligi,  erkin  va  mustaqil  fikrlovchi  shaxsni  tarbiyalashga 
nisbatan yuqori talabning qo‘yilayotganligi, ta’lim amaliyotiga pedagogik 
texnologiyalar olib kirilayotganligi,  o ‘quvchilarni  kasbga  muvaffaqiyatli 
yo'llash  maqsadida  psixologik va pedagogik diagnostika barcha turdagi 
t a ’lim  muassasalarida  keng  ko‘lamda  amalga  oshirilayotganligi  kabi 
holatlar  k o ‘zga  tashlanayotgan  bir  vaqtda  o ‘quvchilarning  bilim, 
ko ‘nikma  va  malakalarini  eng  samarali  shakl,  metod  va  vositalar 
yordamida  nazorat  qilish  hamda  baholash  muhim  ahamiyatga  ega.
0
‘quvchilar bilimini baholashning besh balli tizimining eskirganligi 
va  zamon  talablariga  javob  bera  olmagani  uchun  uni  reyting  tizimi 
asosida baholash  uslubi bilan almashtirish  davr taqozasiga aylandi.  Shu 
o ‘rinda  «qanday  sabablarga  ko‘ra  besh  balli  baholash  mezoni  o ‘zini 
oqlamadi?»  degan  savolga javob  berish  o ‘rinlidir:
Birinchidan,  0 ‘zbekiston  Respublikasining  «Kadrlar  tayyorlash 
milliy dasturi» ta ’limni dekmokratik va insonparvarlik tamoyillari asosida 
rivojlantirishni  nazarda tutadi.  Besh balli baholash tizimi qattiqo‘llikni, 
o ‘qituvchining  mustabidligi  ham da  uning  t a ’lim  jarayonida  yakka 
hukmronligini  t a ’minlashga  xizmat  qilib  kelgan.
Demak,  ushbu jarayonda talab va amaldagi  holat bir-biriga  muvofiq 
kelmaydi.
lkkin ch id a n ,  baholash  mezoni  o ‘qituvchi  va  o ‘quvchi  o ‘rtasida 
ixtiloflarni  keltirib chiqarishga  emas,  aksincha,  o ‘zaro faol  hamkorlik, 
bir-birini  tushu n a  olishlari  uchun  xizmat  qilishi  lozim.
Uchinchidan,  baholash  mezoni  faqatgina  o ‘quvchilar  tom onidan 
bilim,  ko‘nikma va malakalarning o'zlashtirilish  darajasini  nazorat  qilish 
uchungina  emas,  balki  ta ’limni  tashxis  etishning  faol  ko'makchisiga 
aylanishi  zarur.
Baholashning  besh  balli  tizimi  birdan  beshgacha  farqlanuvchi 
dastlabki  baholar  q o ‘yish  tartibini  bildirib,  mohiyati  esa  baholarning


o ‘rtasidan kelib chiqqan holda choraklik (yillik)  o'zlashtirish natijalarini 
aniqiash  tartibidan  iborat.
Masalan,  o'quvchi biror o'quv  fanidan  uchta  nazorat  ishini  3,  4 va 
5  ga  bajargan,  joriy  nazorat  bo'yicha  ham   shunday  natijalarni  qayd 
etgan  bo'lsa,  unga  chorak  uchun  «4»  baho  qo'yiladi.  Bu  esa  joriy, 
o ra liq   va  yakuniy  n a z o ra t  pay tid a   yaxshi  tay y o rg a rlik   k o 'r g a n  
o'quvchining ijobiy baholanishi o'rniga,  chorak yoki yil oxirida muayyan 
m a v z u d a n   «5»  b a ho g a   berilgan  jav o b la rin in g   m u tl a q o   in o b atg a  
olmasligiga  sabab  bo'ladi..
Reytingtizimida o'zlashtirish  natijasi  nazoratning ko'rsatilgan barcha 
shakllardan  o'tish  jarayonida  to'plangaii  ballarni  qo'shish  yo'li  bilan 
aniqlanadi.  Har bir nazorat turi uchun  10 balldan taqsimlanganda (o'quv 
fani  uchun  100 ball  hisobida)  unga  7,  5, 
8
,  7 ball qo'yilsa,  o'quvchining 
chorak  yoki  yarim  yillik  uchun  to'plagan  bali  27  ballni  tashkil  etadi, 
bu  esa  55  foizdan  kam,  shuning  uchun  u  yetarlicha  reyting  balini 
to'plam aguncha va barcha  nazorat  shaklidan  o 'tm a g u n c h a   attestatsiya 
qilinmaydi.  Demak,  reyting tizimi  olingan baho bilan  egallangan bilim 
o'rtasida  tafovut  kelib  chiqishining  oldini  oladi.
Reyting  tizimi  yana  bir q a to r afzalliklarga  ega,  chunonchi:
—  t a ’lim jarayonida  baholash  tizimi  imkoniyatlarini  kengaytirish;
—  o'quvchi  bilimini  eng  adolatli  mezonlar  y ordam ida  aniqiash;
—  t a ’limni  standartlashtirish jarayoni  uchun  zaru r  imkoniyatlarni 
ochib  berish;
—  t a ’lim  standartlarida  k o 'z d a   tutilgan  o 'q u v   dasturiga  kirgan 
majburiy  ixtiyoriy  mavzularning  to'laligicha  o'zlashtirilishi;
—  o'quvchilarda  o 'z   ustida  mustaqil  ishlashga  intilish,  erkin  fikr 
yuritish,  bilimlarni egallashga  nisbatan  izchil  yondashuv yuzaga  keladi;
—  o'quvchilarda  yom on  baho  olishga  bo'lgan  q o 'rq u v   yo'qolib, 
uning  o'rniga  bilimlarni  ixtiyoriy  o'zlashtirish,  mavjud  kamchilik  va 
nuqsonlarni bartaraf etish yo'lida mustaqil  ishlash  imkoniyati yaratiladi. 
Boshqacha  aytganda,  qo'rquv  o'rniga  intilish,  rejalashtirish,  harakat 
qilishga  ehtiyoj  tug'iladi,  o'rganishga  nisbatan  qiziqish  ortadi.

Download 11 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   255   256   257   258   259   260   261   262   ...   415




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish