‘z b e k is t n aloqa va axborotlashtirish agentligi to sh k en t axborot texnologiyalari universiteti r. P. Abduraxmonov, ‘. R. Hamdamov

§ Ц  
I
С 4  
▼
 
fx
В
_
1
_
2_
3_
_4_
_5_
6
Respublika
Shahar
12
Shahar 
ЛОЖЬ 
Tuman 
г  ИСТИНА 
О   23 
ЛОЖЬ
1
4.2-rasm.
  Taqqoslash  amallarini  qo‘llash.
Formulani  nusxalash
Elektron  jadvallarda  hisoblashlar  amalga  oshirilayotganda,  bir 
formulani  kataklarga  qayta-qayta  kiritmaslik  uchun,  formulalardan 
nusxa  olish  amalidan  foydalanish  maqsadga  muvofiqdir.  Formu­
lalardan  nusxa  olish  uchun  quyidagi  amallarni  bajaring.
Buning  uchun  dastlabki  darsimizdagi  futbol  jam oalarining 
to ‘plagan ballarini  hisoblash jadvaliga qaytamiz (4.1-rasmga qarang):
—  G2  katagini  tanlang;
—  Uskunalar  panelidan  Копировать  tugmasini  bosing;
—  Formulaning  nusxalari  qo‘yilishi  kerak  bo'lgan  kataklarini 
belgilang;
—  Uskunalar  panelidan  Вставить  tugmasini  bosing.
Ushbu  amalni  boshqa  bir  usul  yordamida tezkorroq  ham  amalga 
oshirish  mumkin:
—  G2  katagini  tanlang;
—  Katakning to'ldirish markerini  «sichqoncha»  ko'rsatkichi bilan 
tuting;
— To'ldirish markerini G4 katagigacha siljiting va markerni qo'yib 
yuboring.
9 — R.P. Abduraxmonov,  va  boshq. 
129

---

Natijada G2 katagidagi formuladan, ya’ni hisoblash amalidan G3 
va  G4  kataklariga  nusxa  ko‘chiriladi.
Bunda nusxa olingan formulalardagi  kataklar adreslari  avtomatik 
tarzda yangilanadi, ya’ni formulalardan nusxa ko‘chirilganda adreslami 
qayta  o ‘zgartirish  shart  emas.
Adreslaming bunday avtomatik o‘zgartirilishi nisbiy adreslash deb 
ataladi.
Absolut  adreslar
Elektron jadvallarda formulalardan nusxa ko‘chirishda avtomatik 
tarzda  nisbiy  adreslash  amalga  oshiriladi.
Bu har doim ham qulay emas, masalan, formulaga aniq bir katakka 
yozilgan  original  ma’lumotlar  kiritilishi  kerak  boMishi  mumkin.  U 
holda  formuladan  nusxa  ko'chirilganda  o ‘zgarmaydigan  absolut 
adreslardan  foydalaniladi.
Masalan,  xodimlarning  oylik  maoshini  20  foizga  oshirish  kerak. 
Foiz  miqdori  E l  katagiga  yozilgan.
Ushbu  katak  adresi  o ‘zgarmas,  ya’ni  absolut  boMishi  uchun 
adresdagi  ustun  va  satr  nomlari  oldidan  dollar  belgisini  $  qo‘yish 
kerak:
—  Berilgan  formulani  yozish  uchun  D2  katagini  tanlang;
—  Tenglik belgisini  kiriting  va  C2  katagini  tanlang;
—  Ko‘paytirish belgisi kiriting,  so‘ng qoMda $E$1  absolut adresini 
kiriting;
—  Formula  bo'yicha  hisoblashni  amalga  oshirish  uchun  Enter 
tugmasini bosing. Natijada D2 katagida oshirilgan oylik maosh miqdori 
hosil  boMadi;
—  Formuladan  keyingi  kataklarga  nusxa  ko'chirish  uchun,  D2 
katagini  belgilang  va  toMdirish  markerini  keyingi  kataklarga  siljiting;
—  «Sichqoncha»ning  tugmasini  qo‘yib  yuboring  va  belgilashni 
bekor  qilish  uchun jadvalning  ixtiyoriy  katagiga  bosing.
Aytib  o ‘tish  kerakki,  absolut  bogManishni  yaratishning  qoMda 
kiritishga  nisbatan  oddiyroq  usuli  mavjud:
—  Yuqoridagi  amallarni  takrorlagan  holda  katakka  formula  ki­
ritishni  boshlang;
—  Absolut  adresni  o ‘matish  uchun  kerakli  katak  nisbiy  adresini 
uni  tanlash  orqali  kiriting;
130

---

— 
Nisbiy adresni absolut adresga o'zgartirish uchun  F4 tugmasini 
bosing.
Absolut  adresni  faqat  katak  uchun  emas,  balki  ustun  uchun 
(masalan,  «$Е2»)  yoki  satr uchun  ham  o'rnatish  mumkin  (masalan, 
«Е$2»),  F4  tugmasi  barcha  turdagi  adres  shakllari  bo'yicha  almash- 
tiruvchi  hisoblanadi.