Yuridik javobgarlik

3.Yuridik javobgarlik va uning belgilari.

Yuridik javobgarlik huquqni bo`zgan shaxslarga nisbatan davlat tomonidan qo`llaniladigan majburiy choradir. Yuridik javobgarlik huquqni bo`zuvchi kishilarga qaratilgan bo`lib, sub`yektlarnig harakat va harakatsizligi orqali sodir qilinib jamiyat, davlat va fuqarolarning manfaatlariga moddiy va mahnaviy yetkazadi. Huquqbuzuvchi shaxs o`z harakat va harakatsizligini tushunib, aqli raso bo`lib, unga javob berishi kerak. Yuridik javobgarlikning belgilari quyidagiarldan iborat;

1.Yuridik javobgarlik davlatning majburlash kuchi bilan bog`liqdir. Bu majburlash kuchi yuridik javobgarlikni mazmunini tashkil qiladi. Yuridik javobgarlikni bu belgisi turli huquq sohalarida turli shaklda ko`rinadi. Masalan; jinoyat huquqida jazo belgilash bilan, mahmuriy huquqda jarima to`lash bilan belgilanadi. Huquqning umumiy nazariyasida bu hol huquqbuzarlarga nisbatan davlat tomonidan jazo chorasi javobgarlik belgilanadi, deb yuritiladi.

2. Huquqbuzarlik shaxsning ongli harakati va harakatsizligi natijasida sodir etilib, uning irodasini talab qiladi. Huquqbuzarning aybi dalillar bilan isbotlanib, huquqiy normalar bo`zilganda fuqaro aybdor bo`lishi kerak.

Huquqbuzar shaxsga qo`llaniladigan chora javobgar davlatning majburlash kuchi bilan bog`liq bo`lib,bu bir qancha hususiyatlarga egadir.

Birinchidan, davlatning majburlash kuchi bilan huquq bo`zuvchi subyektlariga javobgarlik belgilash, davlat hokimiyati bilan bog`liqdir.

Ikkinchidan, davlatning majburlash kuchi huquqbuzar aybdorlari javobgarlikka ortish uchun har bir huquq sohasi bo`yicha alohida jazo choralaridan iborat.

Uchinchidan, bu javobgarlik retrospektiv harakterga ega bo`lib, ya`ni huquqiy normani bo`zganlik uchun belgilanadi.

To`rtinchidan, yuridik javobgarlik huquqbuzar shaxsning ma`lum salbiy oqibat keltirishi bilan bo`gliqdir. Bu salbiy oqibat shaxs tomonidan tegishli huquqiy normani bo`zish va unga nisbatan qo`llanadigan huquqiy sanksiya bilan bog`liqdir. Masalan; Jinoiyat huquqi normalarini bo`zganlarga, jarima solish choralari qo`llaniladi. Shaxslar qayta tarbiyalanadi.