Yoshlarda mafkuraviy immunitetni shakllantirish

Mafkuraviy profilaktika ishlari


Mafkuraviy profilaktika – xilma-xil shakllarda ijtimoiy institutlar tomonidan amalga oshiriladigan g’oyaviy-tarbiyaviy, siyosiy, iqtisodiy, ijtimoiy, ma’naviy ishlar majmui, ya’ni ta’lim-tarbiya tizimini qamrab oladi. Mafkuraviy immunitet tizimini shakllantirishda mafkuraviy profilaktikaning o’rni katta ahamiyatga ega. Mafkuraviy profilaktika o’z mohiyatiga ko’ra, yot g’oyalarning kirib kelishining oldini olish va ularni yo’qotishga qaratilgan chora – tadbirlar majmuini o’z ichiga oladi.
Mafkuraviy profiklaktik ishlarni kengroq yo’lga qo’yish uchun ijtimoiy institutlarning bu boradagi chora – tadbirlarini kuchaytirish zarur. Avvalambor, har oilada sog’lom fikrlash muhitini yaratish uchun ota – onalarning dunyoqarishi va mafkuraviy bilimini talab darajasida bo’lishiga e’tiborni qaratishimiz, mahalla va boshqa ijtimoiy institutlar bilan birgalikda turli madaniy – ma’rifiy tadbirlar va davra suhbatlari uyushtirishimiz zarur. Bu yo’l bilan har bir oilaga sog’lom mafkuralar kirib borishini ta’minlash, ayniqsa , muhim ahamiyatga ega.
Bu borada mahalla, o’zni – o’zi boshqarish organlari tushuntirish – targ’ibot ishlarini, seminar treninglarni aholi o’rtasida o’tkazilishini ta’minlash, ma’naviy va mafkuraviy tahdidlar haqida muntazam yangi bilimlar berib borishimiz lozim.
Bundan tashqari, ta’lim muassasalarida ma’naviy – marifiy tadbirlarni yuqori saviyada o’tkazilishini ta’minlash, o’quvchi yoshlarni ushbu tadbirlarning tashabbuskori va ishtirokchisiga aylantirishimiz, yoshlarning bo’sh vaqtlarini unumli tashkil etishimiz va bu boradagi amalga oshirilayotgan ishlar samaradorligini oshirib borishizmiz zarur.
Xulosa
Hozirgi kunda jahon siyosatida "mafkuraviy kurash" tobora avj olib borayotgan bir davrda yoshlarda "mafkuraviy immunitet"ni shakllantirish yo’llari dolzarb masala sifatida qaralmoqda. Chunki Prezidentimiz I.Karimov ta’kidlab o’tganlaridek; "Mafkuraviy poligonlar bugungi kunda yadro poligonlaridan ham qudratliroqdir". Darhaqiqat, har bir insonni shakllanishida, davlatni rivojlanishida g’oya va mafkuralarning o’rni beqiyosdir. Bunga misol tariqasida shuni ta’kidlash joizki, farzand dunyoga kelar ekan oilada tarbiyalanadi, shu oila muhitida kamol topadi. Shuning uchun bolani ezgulik, bunyodkorlik, vatanparvarlik asosida tarbiyalash bugungi kunning dolzarb vazifasidir.
Kelajak avlodning "mafkuraviy immuniteti"ni shakllantirishda hozirgi davrda juda ko’plab ishlar amalga oshirilmoqda. Ayniqsa, bu yo’lda tahlim tizimining o’rni nihoyatda kattadir. Har bir yosh avlodni mafkuraviy immunitetini shakllantirish uchun ham ularga tahlim-tarbiya beruvchi ustozlarning, ota-onalarning, mahalla muhitining xullas, jamiki vatan-parvar insonlarning o’zlarini g’oyaviy, mafkuraviy tafakkurlari yuqori bo’lishi talab etiladi. Bizga sir emas so’ngi davrlarda "Ommaviy madaniyat", "Globallashuv", "Globallashuv jarayonlari" va shunga o’xshash tushunchalar tez-tez quloqqa chalinmoqda. Bu tushunchalarning mohiyatini, aniq mazmunini anglab yetish uchun albatta insonda g’oyaviy, mafkuraviy tafakkur shakllangan bo’lishi darkor.
XX asrning so’nggi yillari, XXI asrning boshlarida mustamlakachilik siyosati tugatilganligi to’g’risida fikrlar bildirilmoqda, to’g’ri qurol-yarog’ bilan ochiqchasiga tahdid qilish, o’zga davlat hududiga ochiqchasiga bosqinchilik uyushtirish to’xtatilgan bo’lsada, aksincha g’oyaviy, mafkuraviy tahdid kundan-kun kuchayib avj olib bormoqda. Bu tahdidlardan himoya esa qurol-yarog’, zamonaviy texnika emas, aksincha g’oyaviy, mafkuraviy tafakkurdir. Bu yo’lda yosh avlodni ma’naviyatli insonlar bo’lib shakllanishida barchamiz birdek mashul bo’lishimiz kerak.
Aholini, yoshlarni g’oyaviy, mafkuraviy immunitetini kuchaytirish uchun nimalarga e’tibor berilishi kerak. Yosh avlodni mafkuraviy tafakkurini oshirish uchun maktablarda, ta’lim muassasalarda "Milliy istiqlol g’oyasi", "Ma’naviyat asoslari", "Vatan tuyg’usi", "Odobnoma" darslari o’qitilmoqda. Bu darslar jarayonini shu fanlarning mutaxassislari o’tishi, Prezident asarlaridan, siyosatchilarning fikrlaridan, dunyodagi yangiliklardan xabardor pedagoglar yuqoridagi manbalardan foydalanib o’quvchilarga bilim berishlari talab etiladi.
Dars jarayonini oddiy ma’ruza tarzida emas, baxs-munozarali, savol-javob tarzida o’tishi, yangi ta’lim texnalogiyalari bo’lmish elektron darsliklardan, prezintatsiyalardan, ma’naviy-ma’rifiy videoroliklardan foydalanish muhimdir. Chunki, o’quvchi talabaning ham berilayotgan bilimni bir xilda saqlab qolishi ancha mushkul. Shuning uchun ularni bilimini yuksal-tirishda vidioroliklardan foydalanish muhim ahamiyat kasb etadi. Bizgama’lumbir naqlni yodga olib qo’yish zarur, yahni; "Ming bora eshitgandan, bir bora ko’rgan afzal".
Yoshlarni mafkuraviy-g’oyaviy immunitetini shakllantirishdagi yana bir muhim omil bu, ma’naviy-ma’rifiy tadbirlarni maktablarda, kollejlarda, mahalla dargohlarida ko’plab tashkil etilishidir. Chunki, bu tadbirlardan tomoshabinlar, o’quvchilar anchagina mafkuraviy ozuqa oladilar. Bu yo’lda barcha pedagoglar qatori jamiki fuqarolar bir tanu bir jon bo’lib targ’ibot tashviqot ishlarini birdek olib borishlari zarur. Jamiyatimiz rivojlani-shida, ravnaq topishida, rivojlangan davlatlar qatorida bo’lishida bilimli, mafkurasi yuqori yoshlar alohida o’ringa ega.
Biz har doim o’zga xalqlar madaniyatiga qiziqib kelamiz. Internet, axborot rivojlangan bu davrda boshqa millatlarning madaniyatini o’rganish qiyin vazifa emas. Bizdan shu narsa talab qilinadiki kelajakdagi turmush tarzimizni G’arb davlatlari singari emas, aksincha "Sharqona mentalitet" asosida qurishimiz zarurdir. Shundagina biz ma’naviyati yuksak, madaniyati yuqori, eng rivojlangan O’zbekiston davlatini asl farzandlari bo’lib qolamiz.