Xorijiy mamlakatlar iqtisodiyoti va mamlakatshunoslik

2.3. Xitoy Xalq Respublikasida iqtisodiy o‟sishning kelajak istiqbollari va 

uning tajribasidan O‟zbekiston sharoitida foydalanish imkoniyatlari 

 

Xitoy dunyoning boshqa mamlakatlari singari XX asrning ikkinchi yarmida 

miqdoriy va sifat o‗zgarishlarni boshidan kechirdi. Mamlakat aholisi 3,4 baravarga 

(1900 yilgi 400 mln. kishidan 2012 yilda 1 mlrd. 351 mln. kishiga) ko‗paydi.   

 

 

2.3.1-jadval 

Xitoyning xalqaro mehnat taqsimotidagi o‟rnini ortib boorish tendensiyasi

43

 

 

Ko‟rsatkichlar 

1900 

1950 

1960 

1970 

1980 

1990 

2000 

2010 

2012 

 

Aholi.mln,kishi 

400 

580 

700 

830 

980 

1155 

1260 

1338 

1351 

 

Aholi soning o‘sishi, 

marta, 1900-1 

1 

1,5 

1,8 

2,1 

2,5 

2,9 

3,2 

3,4 

3,4 

Jahon 

YaIMMdagiulushi, 

%  

8,1 

3,7 

3,8 

2,6 

2,5 

5,4 

10,1 

9,4 

11,1 

Aholi jon boshiga 

to‘g‘ri 

keluvchiYaIMhajmi 

(VXQP, mingdoll.) 

0,5 

0,5 

0,7 

0,6 

0,7 

1,7 

3,9 

7,5 

9,2 

Aholi jonboshiga 

to‘g‘ri keluvchi 

YaIMning o‘sishi, 

marta, 1900-1  

1 

0,9 

1,3 

1,1 

1,3 

3,2 

7,4 

12,9 

18,4 

 

Jahon eksportidagi 

ulushi, %  

3,1 

1,8 

2,5 

2,0 

2,2 

4,5 

7,7 

10,4 

11,2 

 

                                           

43

Vaxabov A.V., Tadjibayeva D.A., Xajibakiyev Sh.X. Jahon iqtisodiyoti va xalqaro iqtisodiy munosabatlar.  O‗quv 

qo‗llanma.-T.:  Moliya,  2011.  -  b;  World  Development  Report.  Risk  and  Opportunity  Managing  Risk  for 

Development. 2014. World Bank. 2014. R.297 ma'lumotlari asosida hisoblangan. 

---

53 

 

 

Zamonaviy  Xitoy  iqtisodiy  rivojlanish  modelining  shakllanishi mamlakatda 

amalga oshirilgan muvafaqqiyatli iqtisodiy islohotlar mahsulidir.  

Muvaffaqiyatli iqtisodiy islohotlar Xitoyni iqtisodiy o‗sish darajasi bo‗yicha 

jahondagi  peshqadam  mamlakatlardan  biriga  aylantirdi.  Tahlillar  ko‗rsatishicha, 

Xitoyda iqtisodiy o‗sishning o‗rtacha yillik sur'atlari 1978-2012 yillada 9,0% dan 

yuqori bo‗ldi. Jahon Banki ma'lumotlariga ko‗ra esa, oxirgi besh yil ichida, Xitoy 

iqtisodiyoti  yiliga  o‗rtacha  10%  ga,  1990-2012  yillarda  aholi  jon  boshiga  to‗g‗ri 

keluvchi  yalpi  ichki  mahsulot  hajmi  341,4  dollardan  9,2  ming  dollargacha,  ya'ni 

18,4 martaga o‗sdi.  

2.3.1- diagramma