Xiii bob. Raqobatlashuvchi firma va tarmoqning uzoq muddatli oraliqdagi muvozanati va tarmoq taklifi

LMC
LAC
D


P0
Qe Q
231
Narx muvozanat narx P0 dan yuqori bo`lsa iqtisodiy foyda musbat
bo`ladi va bozorga yangi firmalar kirib qisqa muddatli taklifni oshiradi va
bu narxni oldingi muvozanat holatiga qataradi. O`zgarmas xarajatga ega
tarmoqning uzoq muddatli o`rtacha xarajatlar chizig`i gorizantal bo`ladi.
Masalan malakasiz ishchi kuchiga talab oshgani bilan uning narxi odatda
o`zgarmaydi.
Xarajatlari o`sayotgan tarmoq. Xarajatlari o`suvchi tarmoqda,
tarmoq kengayishi bilan birga bir qator yoki barcha omillarga talab oshdi
va bu omillarning narxi ham oshadi. Bu yerda misol tariqasida malakali
ishchi kuchini keltirish mumkin. Yoki yerga solinadigan o`g`itlar narxi
oshsa, yerga o`g`itning solinishi bir tomondan mahsulot ishlab chiqarishni
oshiradi va shu bilan birga yerning qiymati ham oshadi.
Faraz qilaylik, tarmoq uzoq muddatli muvozanat holatda bo`lsin (E
nuqta) (13.9-b-rasm).
13.9-rasm. Xarajatlari o`suvchi tarmoqning uzoq muddatli
oraliqdagi taklifi chizig`i
Taklif chizig`i D1 dan D2 holatga siljiganda (qisqa muddatli
oraliqda) mahsulot narxi P 1 dan P2 ga o`sadi, ishlab chiqarish xajmi esa
Q1dan Q2 ga. Tipik firma (13.9-a-rasm) narx P2 ga o`sganda foydani
maksimallashtirish uchun ishlab chiqarish hajmini Q1 dan Q2 ga oshiradi.
а) b)
Q1
LAC2
SMC2 SMC1
P2
P
LAC1
P3
P1
0 Q2 Q Q1 Q2 Q3
P2
P S1
S2
E2
D2