Xatti harakat tushunchasi


-savol: Huquqbuzarlik tushunchasi, belgilari va tarkibi



Download 201 Kb.
bet5/24
Sana09.02.2022
Hajmi201 Kb.
#438171
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   24
Bog'liq
xatti harakat tushunchasi

2-savol: Huquqbuzarlik tushunchasi, belgilari va tarkibi.
Huquqiy hatti-harakatning teskarisi – huquq buzilishi, ya`ni noqonuniy hatti-harakat hisoblanadi. Huquq buzilishi shaxsga, mulkka, davlatga yoki umuman jamiyatga zarar keltiruvchi ijtimoiy xavfli, qonunga qarshi harakatdir. Ushbu tushuncha huquq buzilishining quyidagi beshta muhim belgisini о`z ichiga oladi.
Birinchidan, huquq buzilishi ijtimoiy xavfli hususiyatiga ega, ya`ni muayyan zarar keltiradi yoki shaxs, mulk, davlat, jamiyat uchun ayni holda xavf tug`diradi. Huquqiy adabiyotlarda nojо`ya hatti-harakat ijtimoiy xavf ekanligi yoki juda og`ir qonun buzish turi ekanligi haqida munozaralar mavjud. Fikrimizcha, har qanday qonun buzish ijtimoiy xavflidir. Aks holda qonunchilikka muvofiq har bir huquq buzilishi uchun belgilangan jazo muddatini qanday tushunish mumkin?
Ba`zi vaqtlarda jazo qilmishga nisbatan og`ir va qattiq belgilanadi. Shuningdek, sodir qilingan jinoyat uchun jarima sifatidagi javobgarlik, jamoa tanbehi belgilansa, ma`muriy nojо`ya hatti-harakat uchun ikki oylik majburiy mehnatga yoki о`n besh kunga qadar ma`muriy qamoqqa tortilishi mumkin. Alohida olingan ijtimoiy xavfli harakat ochiq-oydin bо`lmasligi (yо`lovchining chorrahadan qizil chiroqda yoki taqiqlangan yerdan о`tishi) mumkin, basharti bu nojо`ya harakat jamoat joyida bо`lsa, u ochiq-oydin bо`ladi va yaqqol kо`zga tashlanadi.
Ikkinchidan, huquq buzilishi zid hatti-harakat hususiyatiga ega. Agar ijtimoiy xavf –huquq buzilishining ichki belgisi bо`lsa, zid hatti-harakat uning tashqi xususiyati hisoblanadi. Huquq buzilishi –huquqqa qarshi qaratilgan va ayni xolda unga teskari hisoblanadi. Ijtimioiy xavflilik qonun buzilishining zid hatti-harakatiga bog`liq bо`ladi. Agar xatti-harakat alohida olingan shaxs yoki jamiyat uchun xavfli hisoblansa, u vaqtda huquqiy normalar bilan man qilinadi. Huquq buzilishi ijtimoiy xavfli xatti-harakatning yuridik ifodasidir.
Uchinchidan, huquq buzilishi faqat odamlar tomonidan sodir etiladi. Huquq tarixidan ma`lumki, hayvonlar ham ba`zi vaqtlarda qonun buzilishining subyekti bо`lib hisoblangan. О`rta asrlarda ba`zi mamlakatlarda tо`ng`izlar, sichqonlar, kalamushlar, itlar va h. k. jinoyat sodir qilganlar, shunga kо`ra barcha yuridik qoidalarga muvofiq, ularni sud qilishgan: bu haqda tergov olib borilgan, ular sudga chaqiriq varaqasi orqali chaqirilgan, prokuror va himoyachi sudda nutq sо`zlagan, sud hukmi chiqarilgan va ijro qilingan.
Huquq buzilishi har qanday shaxs tomonidan emas о`zi uchun hisob bera oladigan va muayyan xulq-atvorni boshqara oladigan shaxs tomonidan qilingan hatti-harakatdir. Shuning uchun о`ziga xisobot bera olmaydigan (yoki layohatsiz aqli norasolar) shaxslar, shuningdek, yoshlarning harakatlari qonun buzilishi hisoblanmaydi.

Download 201 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   24




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish