X. E. Rustamova, M. D. Maxsumov, U. A. Tuymachev fuqaro muhofazasi va fuqaro muhofazasi tibbiyot xizmati

protivogazning ko‘rinishi:
S '   r  I 
i
•I
1  -   SXIP-M  shlem-niqobi;  2  -  
ortiqcha 
bosimni 
chiqaruvchi 
moslama  o‘rnatilgan  nafas  xaltasi;
3  -   RP-5  regenyerativ  patroni;  4 - 
ko‘krak  fartugidagi  cho‘ntak;  5
-  bel tasmasi,  6 -  bras tasmasi.  7 -  
rezinadan tayyorlangan tiqin;
8 -  tyerlamaydigan plyonkalar;
9 -  xalta;  10 -  qo‘shimcha kisiorod olish uchun moijallangan DP-T 
briketi;  11 -  protivogazni saqlash  uchun qoMlaniladigan xalta.
Ajratuvchi  IP-5  gazniqobdan  foydalanish  qoidalari.  Odatda 
IP-5  quyidagi:  «safar»,  «tayyorgarlib>  va  «jangovarlik»  holatlarida 
olib  yuriladi,  «Safar»  holatida  ajratuvchi  protivogaz  IP-5  sumkaga 
joy lashtirilgan holda va chap yonboshda olib yuriladi, bronli texnikalar 
boshqarilayotgan vaqtda maxsus joylarga o‘rnatiladi.
«Tayyorgarlik»  holatida protivogazning sumka qopqog'i ochilib, 
ishlatish uchun tayyor holga keltirib qo‘yiladi.
«Jangovar»  holatida  protivogazning  shlem-niqobi  sumkadan 
chiqariladi, chuqur nafas olib teziik bilan shlem-niqob boshgakiyiladi 
va apparatga qattiq nafas chiqariladi, o‘ng qo‘ 1 bilan regenerativ patron 
nipellari orasidagi ishga soluvchi moslama dastasi tortilib oxirigacha 
bosiladi.  Ishga  soluvchi  moslama  to‘g‘ri  ishlatilganini  bilish  uchun 
dastakni  o‘z  holiga  qaytarishga  harakat  qilib  ko‘rish  talab  qilinadi. 
Agar dastak o‘z holiga qaytmasa, unda ishga soluvchi moslama ishga 
tushgan  bc‘ladi.  Shlem-niqobga  joylashtirilgan  tasmalar  mahkam 
tortiladi  va  ishga  soluvchi  briketning  ishga  tushganligi  tekshirib 
ko‘riladi.
Ishga  soluvchi  biriketning  ishga  tushganligini  nafas  xaltasining 
kisiorod  bilan  to‘lishidan,  regenerativ  patronning  yuqori  qismi 
qizishidan,  nafas olganda shlem-niqob ichiga  isigan havo kelishidan
93

---

yoki o'ziga xos hidga ega bo‘Igan gazli aralashma bilan nafas olishdan 
va ortiqcha bosim chiqaruvchi klapandan gazli aralashma chiqishidan 
bilsa bo‘ladi.
Suv  tagida  ishlashdan  oldin  3-5  daqiqa  gazniqob  qanday 
ishlayotganligini  tekshirib  ko‘rish  talab  qilinadi.  Ajratuvchi  IP-5 
protivogazida  7  metrgacha  chuqurlikdagi  suv  havzasida  ishlashga 
ruxsat etiladi. Ish bajarilayotgan vaqtda protivogazda ishlash vaqtiga 
qattiq  rioya  qilish  talab  qilinadi.  Agar  bunga  rioya  qilinmasa, 
regenerativ  patron  tugashi  tufayli  kislorod  ishlab  chiqishi  to‘xtaydi 
va kishi hayoti xavf ostida qoladi.
7-jadval