Vchd-2 da diplom mavzu bo‘yicha qilinadigan ishlar

Havo o‘tkazgichli tormoz magistrallari. Harakatli tarkibni tormoz magistrallari nafaqat g‘amlama re­zervuar va tormoz silindrlarini siqilgani havo bilan havo o‘tkazgichi orqali ta’minlovchi, balki uni asosiy elementlaridan biri avtomatik tormozi havo taqsimlagichini masofadan turib pnevmatik boshqaruvi hisoblanadi. Bunday boshqaruv prinsipi uzun havo o‘tkazgichlariga bosimni oshirish uchun pasaytirish zarurati bilan bog‘liq bo‘lganligi uchun poezd uzunligi bo‘yicha bunday tempni teng tarqalishiga, albatta, havo harakatiga turli gazodinamik qarshiliklar ta’sir qiladi. Shuning uchun avtotormozlar normal ishini ta’minlash uchun magistralli havo o‘tkazgichi va uni armatu­ralari kamroq gazodinamik qarshiligiga va havonn erkin o‘tishi uchun kattaroq maydonli kesimga ega bo‘lishi kerak.
1948 yilgacha harakatli tarkib ichki diametri 1 (25,4 mm) bo‘lgan magistrali havo o‘tkazgichi bilan jihozlanardi. Hozirgi vaqtda barcha ishlab chiqarilayotgan lokomotiv va vagonlarni havo o‘tkazgichi ichki diametri 1 1/4 (34,3 mm) gacha kattalashtirnlgan. Bu tormoz tarmog‘ini, ayniqsa, uzun tarkibli poezdlarda, bosh va dum qismidagi poezd magistralidagi bosim sakrashini kamaytirish (magistralni 1500 m uzunligida 0.06 mPa gacha) va tormozlash jarayonini yaxshilash imkonini berdi.
Harakatli tarknb birligining havoo‘tkazgichli tormoz magistrali bir qancha elementlardan bajarilgan. Vagon balkasi ramasidan chiqib turuvchi magistralli quvurlar 8 oxiri (3-rasm) klapan turidagi ushlagichlar 2 so‘nggi kranlari 1 burab kiritiladigan rezbaga ega.

3-rasm. Vagonning tormoz magistrali

So‘nggi kranlar chiqqanligida egiluvchan rezinali zichlashtiruvchi xalqalar bilan jihozlangan boshchasi bo‘lgan birlashtirish englari 9 mahkamlangan.

So‘nggi kranlarni havo o‘tkazgich quvurli gorizontal o‘qiga nisbatan 60⁰ burish bilan o‘rnatiladi, buni evaziga egri yo‘llar bo‘ylab poezd harakatida birlashtirish englarini ishlash sharoiti yaxshilanadi. Hillariga ajratish tepaliklarida englarini avtomatik ajratishda ajralgan boshchalari bo‘lgan strelkali o‘tkazgich detallarni urilishlardan uni saqlash uchun etarlicha balandlikda joylashgandir.
Vagonni o‘rta qismida havo o‘tkazgich yuk vagonlarini ajratish kranlariga burab kiritilgan troynik 5 bilan birlashgan. Barcha yo‘lovchi vagonlarda va avvlgi chiqarilgan yuk vagonlarida ajratish kran 12 havo taqsimlagichga 11ta magistralli otvodda o‘rnatilgan. So‘nggi yillarda chiqarilgan yuk vagonlarda ajratish kranlarini bir tomonidan bevosita troynikka burab kiritiladi. Kranni bunday joylashuvi nafaqat buzilgan havo taqsimlagichni o‘chirishni, balki buzilgan magistralli otvodni ham o‘chirishni imkonini beradi. Troyniklarga 4 tez tormozlash kranlari(stopkranlar) ulangan. Yuk vagonlarida bknday kranlarni pastdagi echib olingan. Magistral qismlari 6 va gaykalar 7 yordamida birlashtiriladi.
Magistralli otvod quvuri yuk turidagi havo taqsimlagichga diametri ¾ rezbasiga ega. Yo‘lovchi vagonlarida otvod quvuri havo taqsimlagichga 25 mmgacha (rezba I”) oshirilgan bu tez tormozlash tezlatgichni ishlab ketishi uchun zarurdir.
Havo taqsimlagichdan g‘amlama rezervuarga va tormoz silindriga quvur o‘tkazgich diametri yuk vagonlarida 19,05 mm va yo‘lovchi vagonlarida 25,4 mmni tashkil qiladi.
Siqilgan havoni u yoki bu sababga ko‘ra yo‘qotilishini oldini olish maqsadida butun payvandlangan havo o‘tkazgichlariga o‘tilmoqda, bu bilan ularni germetikligi oshadi. Vagon va lokomotivlarda havo quvurlarini montaj qilishda keskin o‘tish va quvurlarni osilib qolishga yo‘l qo‘ymaslik kerak, chunki buni natijasida namlik to‘planishi mumkin. Quvurlarni ichki yuzasi silliq va toza bo‘lishi (zang, qum va boshqalar bo‘lmasligi) kerak. Havo o‘tkazgichlarni birlashish mahkamligiga katta ahamiyat berish kerak.