Urganch Davlat Universitetining Tabiiy fanlar fakulteti Biologiya kafedrasi 18 guruhi talabasi Botanika fanidan tayyorlagan Kurs ishi Topshirdi: Qabul qildi: ­­­ Mavzu: Qo’ng’ir suv o’tlar. Reja


II. 3. Qo’ng’ir suvo’tlarning insonlar hayotida ahamiyati



Download 1,18 Mb.
bet12/13
Sana23.01.2022
Hajmi1,18 Mb.
#403591
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   13
Bog'liq
qo\'ng\'ir suv o\'tlar222222222222222222

II. 3. Qo’ng’ir suvo’tlarning insonlar hayotida ahamiyati.

Suv o‘tlari  suvning  xavosini  SO2 dan tozalab,O2  bilan boyitib turadi. Suv o‘tlari suvda yashovchi  xayvonlar  ularni  ovqat  hisoblanadi. Suv o‘tlarining ba’zi turlari odamlar tomonidan ham iste’mol qilinadi. Mas: Laminariya  - Laminaria. Dengiz karami nomi bilan mashxurdir. Laminariyaning bargiga o‘xshash qismi 50 m.gacha boradi. Shu qismi ovqatga  ishlatiladi. Laminariyada  oqsil, yog‘  va uglevodlar bor. Suv  o‘tlari  vitaminlarga ham boy bo‘ladi. Yaponiya, Xitoy va boshqa mamlakatlarda suv o‘tlari bilan  yer o‘g‘itlanadi. Chunki  uning tarkibida N, Vr, S,  va boshqa  birikmalar  bo‘ladi. Qizil  suv  o‘tlaridan "agar-agar" degan modda olinadi. Bu moddani mikrobiologiya praktikasida bakteriyalarni rivojlantirishda va o‘stirishda ishlatiladi. Oziq-ovqat sanoatida  esa, marmelad tayyorlashda ishlatiladi. Ba’zi qo‘ng‘ir suv o‘tlaridan sifatli yelim olinadi. Suv o‘tlaridan olingan Algin preparati  yengil ich yumshatuvchi ta’siriga ega(Alginat natriy). Sariq suv o‘tlarini qoldiqlarini "trepel" deb ataladi. Bu modda dinamit tayyorlashda va binokorlikda toshlarni pardozlashda ishlatiladi. Shuning uchun uzoq vaqt chirimaydi. Ko‘k-yashil suv o‘tlarining ba’zi turlari: ANAVAYENA va Stratanastoc boshqalar havodagi N2 ni yutish xususiyatiga ega. Ular xavodagi N2  ni yutib, yerni N li birikma bilan boyitadi. Ko‘k-yashil suv o‘tlari, yashil suv o‘tlari, sariq  suv o‘tlari dengizlarda organik cho‘kmalar xosil qiladi. Bu organik cho‘kmalarni SAPROPEL deyiladi. Sapropel oziq  modda va o‘g‘it sifatida katta ahamiyatga egadir. Suv o‘tlarining ba’zi birlaridan XLORELLA deb atalgan  antibiotik  dori  olinadi. Xlorella  oshqozon  kasali, singa, buqoq, gipertoniya kasaliklariga davo.

Suvo‘tlar suvda yashovchi hayvonlarga ularning nafas olishi uchun zarur bo‘lgan kislorod gazini yetkazib beradi hamda shu hayvonlar uchun ozuqa bo‘ladi.

Ularning qoldiqlari esa turli xil mineral elementlarga boy bo‘lganligi uchun xo‘jalikning turli sohalarida foydalaniladi. Suvo‘tlar o‘txo‘r baliqlar uchun yaxshi ozuqa hisoblanadi, suv transporti va gidrotexnikada esa dengiz chuqurligini belgilash va boshqa masalalarda ahamiyatlidir. Oziq-ovqat sanoatida yashil suvo‘tlarning «dengiz salati» nomi bilan ma’lum bo‘lgan ulva va qo‘ng‘ir suvo‘tlarning «dengiz karami» nomi bilan ma’lum bo‘lgan laminariya kabi turlari juda muhim rol o‘ynaydi. Meditsinada davolovchi balchiqlar tarkibidagi suvo‘tlarning qoldiqlari turli kasalliklarni davolashda, yod olishda, vitamin A, B, B1, B2, C, D olishda, shuningdek qo‘ng‘ir va qizil suvo‘tlarning vakillari gijja tushiruvchi dori sifatida muhim rol o‘ynaydi.

Xulosa

Xulosalarga to’xtaladigan bo’lsak, demak, 1. suvo’tlar deyarli barcha mintaqalarda uchrar ekan. Suvo’tlarning 9ta sinfining ham o’ziga xos o’simliklar qatoriga ega hisoblanadi. Shulardan ko’proq qo’ng’ir suvo’tlar (Phaeophycophyta) sinfiga to’xtalib o’tdik.

2. Qo’ng’ir suvo’tlarning boshqa sinflardan ajralib turuvchi jihati xromotoforlarining qo’ng’ir rangda bo’lishidir. Hayotiy jarayonlari turli-tumanligiga qarab, qo’ng’ir suvo’ttoifalar 3ta ajdodga bo’linadi:
1) Izogeneratsimonlar - Isogenerathophyceae 2)Geterogeneratsimonlar - Geterogenerathophyceae 3)SiklosporasimonlarCyclosporophyceae

Izogeneratsimonlarga diktiota va ektokarpus, siklosporasimonlarga fukus kirsa, geterogeneratsimonlarga esa laminariya kiradi.

3. Dengiz qirg’oqlarida ko’p uchrovchi laminariya qishni jinsiy nasl bo’lgan o’simtalar sifatida o’tkazadi. Uning tarqalish zonasi qirg’oqdan 40m chuqurlikkacha boradi. Laminariyalardan ko’proq uchraydigani bu- barmoqsimon laminariya (laminaria digitata) hisoblanadi. Uning tallomi 1m, yelpig’ichsimon shaklga ega, lentasimon laminariya (laminaria saccharina) mamlakatimiz sharqidagi dengiz sohillarida ko’plab o’sishga moslashgan. Sohil aholisi laminariyadan oziq-ovqat maqsadlarida va meditsinada keng foydalanadilar. Shu kabi boshqa vakillari ham tabiatda muhim ahamiyatga egadir.

4.Suvo‘tlarning ahamiyati.Suvo‘tlar suvda yashovchi hayvonlarga ularning nafas olishi uchun zarur bo‘lgan kislorod gazini yetkazib beradi hamda shu hayvonlar uchun ozuqa bo‘ladi. Ularning qoldiqlari esa turli xil mineral elementlarga boy bo‘lganligi uchun xo‘jalikning turli sohalarida foydalaniladi. Suvo‘tlar o‘txo‘r baliqlar uchun yaxshi ozuqa hisoblanadi, suv transporti va gidrotexnikada esa dengiz chuqurligini belgilash va boshqa masalalarda ahamiyatlidir. Oziq-ovqat sanoatida yashil suvo‘tlarning «dengiz salati» nomi bilan ma’lum bo‘lgan ulva va qo‘ng‘ir suvo‘tlarning «dengiz karami» nomi bilan ma’lum bo‘lgan laminariya kabi turlari juda muhim rol o‘ynaydi. Meditsinada davolovchi balchiqlar tarkibidagi suvo‘tlarning qoldiqlari turli kasalliklarni davolashda, yod olishda, vitamin A, B, B1, B2, C, D olishda, shuningdek qo‘ng‘ir va qizil suvo‘tlarning vakillari gijja tushiruvchi dori sifatida muhim rol o‘ynaydi.



Suv o‘tlari  suvning  xavosini  SO2 dan tozalab,O2  bilan boyitib turadi. Suv o‘tlari suvda yashovchi  xayvonlar  ularni  ovqat  hisoblanadi. Suv o‘tlarining ba’zi turlari odamlar tomonidan ham iste’mol qilinadi. Mas: Laminariya  - Laminaria. Dengiz karami nomi bilan mashxurdir. Laminariyaning bargiga o‘xshash qismi 50 m.gacha boradi. Shu qismi ovqatga  ishlatiladi. Laminariyada  oqsil, yog‘  va uglevodlar bor. Suv  o‘tlari  vitaminlarga ham boy bo‘ladi. Yaponiya, Xitoy va boshqa mamlakatlarda suv o‘tlari bilan  yer o‘g‘itlanadi. Chunki  uning tarkibida N, Vr, S,  va boshqa  birikmalar  bo‘ladi. Qizil  suv  o‘tlaridan "agar-agar" degan modda olinadi. Bu moddani mikrobiologiya praktikasida bakteriyalarni rivojlantirishda va o‘stirishda ishlatiladi. Oziq-ovqat sanoatida  esa, marmelad tayyorlashda ishlatiladi. Ba’zi qo‘ng‘ir suv o‘tlaridan sifatli yelim olinadi. Suv o‘tlaridan olingan Algin preparati  yengil ich yumshatuvchi ta’siriga ega(Alginat natriy). Sariq suv o‘tlarini qoldiqlarini "trepel" deb ataladi. Bu modda dinamit tayyorlashda va binokorlikda toshlarni pardozlashda ishlatiladi. Shuning uchun uzoq vaqt chirimaydi. Ko‘k-yashil suv o‘tlarining ba’zi turlari:


Download 1,18 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   13




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish