Urganch davlat universiteti filologiya fakulteti

gap 
sinonimiyasi 
ustida ishlamay turib, amalga oshirib bo‘lmaydi. Shu sababli sodda 
va qo‘shma gaplarning ma’nodosh qatorini tuzish, uning tarkibidagi bog‘lovchi 
vositalarni muqobillari bilan almashtirish kabi ijodiy-amaliy topshiriqlarni bajarish 
juda foydali. Gap bo‘laklari mavzusini o‘rganishda ega va kesim munosabatlari 
ustida alohida to‘xtalish maqsadga muvofiqdir. Bunday ijodiy-amaliy topshiriqlarni 
bajarish jarayonida talabalarning ega va kesim haqidagi bilimlari mustahkamlanadi, 
kengayadi, fikrlash faoliyati rivojlanadi, nutq shakllanadi. Ikkinchi darajali 
bo‘laklarni o‘rganish talabalarning muayyan grammatik bilimga ega 
bo‘lishlarini talab qiladi. Ikkinchi darajali bo‘laklarga oid mavzular talabalarning 
so‘z birikmasi, tobe so‘zlarning bosh so‘zga bog‘lanishi haqidagi bilimlarini 
takrorlash va mustahkamlash bilan boshlanishi mumkin. So‘ng to‘ldiruvchi, 
aniqlovchi, hol haqidagi bilimlarga o‘tiladi. 

To‘ldiruvchi. 
Boshlang‘ich sinflarda 
kimni?, kimga?, nimani?,
nimalarni?, kimdan? 
kabi so‘roqlarga javob bo‘lgan so‘zlarni topish, ularni 
o‘rniga qo‘yib gaplarni ko‘chirish kabi mashqlar bajarilgan. Bu ishlar 
o‘quvchilarning to‘ldiruvchiga oid materiallarni o‘rganishlari uchun zamin 
hozirlagan. O‘quvchilarning ajratib ko‘rsatilgan so‘zlarga so‘roq berish orqali 
to‘ldiruvchilarning qaysi so‘roqlarga javob bo‘lishini, to‘ldiruvchilar tushum, 
jo‘nalish, o‘rin-payt, chiqish kelishikdagi ot va olmoshlar bilan ifodalanishini bilib 
olishlariga erishish lozim. To‘ldiruvchilarning nutqda nima uchun qo’llanishi 
tushuntiriladi:
1-gapdan 
nimani? 
so‘rog’iga javob bo‘lgan to‘ldiruvchi tushirib qoldirilsa, 
Muzaffar nimani o‘qiganligi;
2-gapdan
 kimdan? 
so‘rog‘iga javob bo‘lgan to‘ldiruvchi tushirilsa, o‘qituvchi 
kimdan so‘raganligi;
3-gapdan