Umurtqalilar

1 (3) Ko'krak va qorin qismi oq bo'lib, qora yo'li bor.
Katta chittak — Parus major L.
2 (3) Patlari sarg'ish-jigarrang. Tumshug'ining ikki yon to­ monida mo'ylovi bor.
Mo'ylovli chittak - Panurus biarmicus L.
3 (2) Patlari har xil rangda. Tumshug'ining ikki yon tomo­ nida mo'ylovi yo'q.
Qorabosh vahmaqush — Remies pendulinus L.
D e h q o n c h u m c h u q la r o i la s in in g tu r la r in i a n iq la sh
j a d v a l i
1 (2) Tomog'i va ko'zi atrofidan o'tgan yo'l qora. Qorin qismi oqish.
S^yuart dehqonchumchug'i — Emberiza stewarti B.
2 ( 1 ) Tomog'i, jig'ildoni qo'ng'ir-sariq, qorin qismi sariq.


Sariq dehqonchumchuq - Emberiza bruniceps B. Tovuqsimonlar (Galliformes) turkumi
Bu turkumga kiradigan qushlar tanasining pishiqligi, yemi kavlash uchun moslashgan to'mtoq timoqli oyoqlari baquv- vatligi, ustki tomoni qirra bo‘lib chiqqan o‘rtacha uzunlikdagi tumshug'i pishiqligi va qanoti kalta hamda yumaloqligi bilan xarakterlanadi. Hamma tovuqsimonlar jo'ja ochadigan qush- lardir. Bularda jinsiy demorfizm kuchli rivojlangan, erkagi ko'pincha yirik va chiroyli tiniq rangli bo'lishi bilan urg'ochilaridan farq qiladi. Tovuqsimonlaming hammasi o'troq holda yashaydi. Faqat bitta turi —bedana kelib-ketuvchi qush­ lar guruhiga kiradi. O'zbekistonda bu turkumning qirg'ovullar (Phasianidae) oilasining vakillari tarqalgan.
Qirg'ovullar kichik va ko'pchiligi o'rtacha kattalikdagi qush­ lar bo'lib, sevkasi patsiz, erkagining iligida ko'pincha parsi- mon o'simta bo'ladi.
Q ir g 'o v u l la r o i la s in in g u ru g 'la r i va tu r la r in i a n iq la sh j a d v a l i
1 (2) Qanoti 240 mm gacha. Dumi qanotidan uzun, o'tkir,
ponasimon (250 mm dan oshadi). Yon rul patlari o'rtada- gilardan ancha kalta.
Qirg'ovullar — Phasianus L.
Turi oddiy qirg'ovul - Phasianus colchicus L. O'zbekistondagi hamma to'qayzorlarda tarqalgan.
2 ( 1) Dumi ancha kalta va ponasimon emas. Qanotidan kalta bo'lib, 220 mm dan oshmaydi. Yon rul patlari o'rtada-
gilariga deyarli teng.
3 (4) O'lchami katta, qanoti 240 mm dan, sevkasi 60 mm dan uzun.
Ularlar - Tetraogallus Gray
Turi Himolay ulari - Tetraogallus himalayensis Gray. O'zbekistondagi baland tog'larda — Tyanshan, Turkiston tiz- ma tog'i va Boysun tog'ida yashaydi.


4 (3) 0 ‘lchami kichik, qanoti 200 mm dan, iligi 60 mm dan oshmaydi.
5 (6) Oyoqlari to‘q qizil rangda. Bo‘yni qora halqa bilan o'ralgan. Katta qoquv patlarining yelpig'ichlarida ko'ndalang chiziqlar yo'q, bir xil rangda.