Umumiy o'rta ta'lim sifatini oshirish: mazmun, metodologiya, baholash va ta'lim muhiti

42

 

 

"Umumiy o'rta ta'lim sifatini oshirish: mazmun, metodologiya, baholash va ta'lim muhiti"  

xalqaro onlayn ilmiy-amaliy konferensiya materiallari 

 

Geografik  ekskursiyalarning  maqsadi  va mazmuni,  muddati, oʻtkaziladigan  joyi, 

qatnashuvchilarining  soni,  yoshi  va  boshqa  tomonlari  bir-biridan  farq  qiladi.  Lekin, 

bulardan qat’iy nazar ekskursiya 3 ta asosiy bosqichdan iborat boʻladi. 

 

Oʻrganilayotgan  obyektning  koʻpligi,  koʻlamining  kengligi  va  xilma-xilligi 

jihatidan geografiya fanining ekskursiya imkoniyati juda katta. Ekskursiya oʻquvchilarda 

geografik tasavvur va aniq tushunchalar hosil qiladi.  

Ekskursiya  vaqtida  o‘qituvchi  oʻquvchilarga  shunchalik  kuchli  ta’sir  etadiki, 

maktabda, sinfda bunday ta’sir etib boʻlmaydi. Oʻquvchining dalada, qirda va togʻda yoki 

ishlab  chiqarish  korxonalarida  oʻtkazgan  bir  kuni  geografik  dunyoqarashni 

kengaytirishda, geografik qonuniyatlarni tushunib yetishda maktabda oʻtkazgan bir necha 

kundan  koʻra  samaraliroq  boʻlishi  mumkin.  Ekskursiya  oʻquvchilarni  tetiklashtiradi, 

ularning  kuzatuvchilik,  sinchkovlik  qobiliyatlarini,  hayotiy  faoliyatini  oshiradi. 

Oʻquvchilar ekskursiya vaqtida ma’lum darajada mehnat qiladilar, tabiat va atrof bilan 

tanishadilar,  oʻz  oʻlkalarini  yaxshiroq  oʻrganadilar.  Ekskursiya  tufayli  ularning  oʻz 

Vataniga, oʻzi yashab turgan joyiga boʻlgan muhabbati ortadi.  

Shuning uchun ham maktabda tez- tez oʻz oʻlkasiga ekskursiya uyushtirilib turilsa, 

har bir yosh oʻsib kelayotgan oʻquvchilarning dunyoqarashiga ijobiy ta’sir koʻrsatadi. 

O’qituvchi  geografik  ekskursiyani tashkil  etishda  quyidagilarga  e’tibor qaratishi 

lozim: 

1. Kirish  suhbati.  Atrof  tabiiy  muhit  umumiy  tavsifi,  ekskursiyaning  maqsadi, 

vazifalari tushuntirish. 

2. Tanlangan  tabiat  obyektida  relyef,  togʻ  jinslari,  oʻsimliklar,  tuproq  qatlami, 

daryo, soy, koʻllar yorqin namoyon boʻlishi kerak. 

3. Tabiatda tabiiy geografik komplekslarini qanday ajratish kerakligi, uni ta’riflash 

metodikasi tushuntirish. 

4. Tabiat qoʻynida oʻquvchilar oʻzlarini qanday tutishlari kerakligini uqtirish. 

5. Tabiatni oʻrganish boʻyicha tuzilgan brigadalarning mustaqil ishlari nimalardan 

iborat boʻlishini aniqlab olish. 

6. Ekskursiya hududi yurish uchun yaroqli boʻlishi. 

7. Yakuniy suhbat uyushtirish, yigʻilgan materiallarni hamda hisobotlarni tartibga 

solish va boshqalar.