Учебное пособие по предмету «Музыкальная культура Узбекистана» принадлежит перу Заслуженного



Download 9,96 Mb.
Pdf ko'rish
bet15/22
Sana06.02.2022
Hajmi9,96 Mb.
#434207
TuriУчебное пособие
1   ...   11   12   13   14   15   16   17   18   ...   22
an’anasi
paydo bo‘ldi. Bu an’ana, avvalo, F.Sodiqovning o‘zi va Komiljon Jabborov, 
Nabijon Hasanov, Muhammadjon Mirzayev kabi tengdosh bastakorlar 
izlanishlarining samarasidir. Lekin izlanuvchan bastakor Toshkent davlat 
konservatoriyasining Sharq musiqasi kafedrasida yosh sozandalarga aynan 
ansambl ijrochiligidan saboqlar berishi jarayonida mazkur 
tembral polifoniya
alomatlari maqomlar talqiniga, ayniqsa, cholg‘u yo‘llariga izchil singdirila 
boshlandi. 
Natijada Abduhoshim Ismoilov, O‘lmas 
Rasulov, keyinroq Ahmadjon Dadayevga 
o‘xshash mohir g‘ijjakchi, bo‘lajak bastakorlar 
ana shunday – tom ma’nodagi ijodiy-amaliy, 
ko‘p jihatdan ibratli saboqlar tufayli ijro 
sirlarigina 
emas, 
monodik 
tafakkurning 
yangicha 
yo‘nalishlaridan 
ham 
boxabar 
bo‘lishdi. 


41 
Tabiiyki, yangi avlod ijodkorlari ustoz-bastakor tajribasiga tayangan 
holda uni boyitish va kengaytirishga astoydil intildilar. Bugunga kelib, deyarli 
yarim asr avval shakllana boshlagan an’ana – 
tembral
polifonik bayon
va uning 
taraqqiy yo‘llari borgan sari takomillashib bormoqda. 
Lekin ming afsuski, na O‘zbekiston va na Markaziy Osiyo 
musiqashunosligi, na xorijiy Sharq musiqa ilmi mazkur, muayyan bir 
ijodiy 
fenomen
darajasiga ko‘tarilgan monodik tafakkur namunalarini hatto birlamchi 
tahlildan o‘tkazganicha yo‘q. 
Shu bois, biz 1970-yillardan 
e’tiboran, avvalo, ana shu fenomenga 
aloqador tabiiy atama topishga intildik. 
Hozirgi paytga qadar yo‘l-yo‘lakay 
istifoda etilgan birorta istiloh yoki ibora 
bizni qoniqtira olmadi. Shunday ekan, 
fenomen mohiyati ma’lum darajada 
yevropacha polifonik yo‘nalishga, ikkinchi tomondan, monodik tafakkurning 
asl ko‘rinishlariga borib taqalishini inobatga olib, uni 
polimonodiya
deb atashni 
o‘rinli ko‘rdik (N.Yanov-Yanovskaya “monodik ko‘p ovozlik” iborasini taklif 
etgan, biroq bunda ayni yevropacha yondashish yaqqol ko‘rinadi). Mavjud 
soha ensiklopediyalari, ensiklopedik va o‘zga lug‘atlarda yunoncha 
poli 
– 
ko‘plik ma’nosiga tayanuvchi bir qator qo‘shma iboralar, atamalar talayginaligi 
va bular nashrdan-nashrga ortib borayotganligi ma’lum bo‘ldi. Deylik, 1966-
yili chop etilgan “Энциклопедический музыкальный словарь”ning ikkinchi, 
tuzatilgan va to‘ldirilgan nashrida mazkur asnoda 7 ta (poligimniya, 
polimetriya, poliritmiya, poliserialnost, politematizm, politonalnost va 
polifoniya) 
atama 
berilgan 
bo‘lsa, 
1978-yilgi 
“Музыкальная 
энциклопедия”ning VI jildida bular qatori 12 taga (poliakkord, poligarmoniya, 
polimodalnost, 
polistilistika 
va 
polifunksionalnost 
kabilar 
hisobiga) 
kengaytirilgan. 
Yana bir nufuzli nashr – Vengriya Fanlar Akademiyasi tayyorlagan 


42 
“Семиязычный словарь музыкальных терминов” (1978)da esa, mavjud 
atamalar – polixoral, polistrofa, polissoir, politematika, politekst kabilar bilan 
to‘ldirilgan. 
O‘zbekona (va umuman Sharqona) 
polimonodiya
ning yorqin, ijodan 
ibratli misoli tariqasida Abduhoshim Ismoilovning g‘ijjak va an’anaviy o‘zbek 
sozlari ansambli uchun yaratgan “Holim so‘rma” (“Oybuloq” to‘plamiga 
qaralsin) nomli asari e’tiborga molikdir. Unda, xususan, eng mukammal milliy 
sozlarimizdan birining texnik imkoniyatlari emas, balki o‘ta nozik ifoda 
vositalari, muayyan mazmunni to‘laqonli ifodalashdan unumli foydalanilgan. 
Natijada lirik-dramatik muqaddimada va tantanavor asosiy qismda badiiy teran 
obrazlar silsilasi yuzaga kelgan. 
Biroz o‘zgacharoq, ma’lum darajada xonaki (kamer)roq 

Download 9,96 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   11   12   13   14   15   16   17   18   ...   22




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish