Тупроқни ким таҳлил. Ас ўзг

Tuproq organik moddasi. Tuproq gumusini Tyurin usuli bilan 
aniqlash 
Akademik I.V.Tyurin tavsiya qilgan usul hajmiy usul bo‘lib, uni 
laboratoriya sharoitida bajarish oson va qulay. Bu usul chirindi 
tarkibidagi uglerod (S) ni xromat angidrid eritmasida oksidlash va ortib 
qolgan xromat angidridni Mor tuzi bilan titrlashga asoslangan. 
3S + 2K
2
Cr
2
O
7 
+ 8H
2
SO
4 
= 2Cr(SO
4
)
3 
+ 2K
2
SO
4 
+8H
2
O + 3CO
2 
K
2
Cr
2
O
7 
+ 7H
2
SO
4
+6
FeSO
4
= Cr(SO
4
)
3 
+ 3
Fe(SO
4
)
3 
+ 2K
2
SO
4 
+ 7H
2
O 
Ishlash tartibi: 

---

114 
Analiz uchun tayyorlangan tuproqdan analitik tarozida gumusning 
taxminiy miqdoriga qarab 0,1-0,5 g tortib olinadi. Chirindi oz bo‘lsa, 
namuna ko‘proq olinadi va aksincha. Olingan namunani 100 ml li 
konussimon kolbaga ehtiyotkorlik bilan solinadi, bunda tuproq 
zarrachalari kolba devorlarida qolib ketmasligi kerak. So‘ngra ustiga 
byuretka yordamida 0,4n xromat angidrid eritmasidan 10 ml quyib, 
yaxshilab chayqatiladi va uning og‘zini kichik shisha voronka yoki 
maxsus sovutgichlar bilan berkitiladi. 
1967-yilda B.A.Nikitin qaynatishni maxsus quritish shkafida 150
0 
issiqlikda 30 minut kuzatishni taklif qilgan. Bizning tuproqlarimiz uchun 
esa 120
0
da 20 minut davomida qizdirish yetarli deb oldik. Belgilangan 
vaqtdan so‘ng kolbalar termostatdan olinib, sovutiladi.Kolba sovugandan 
keyin ustiga 30-50 ml chamasi distillangan suv quyiladi va indikator 
sifatida fenilantranil yoki defenilamin eritmasidan 3-4 tomchi tomizib, 
shisha tayoqcha bilan sekin aralashtiriladi. Kolbadagi eritma to‘q ko‘k 
tusga kirgach, xira yashil rangga o‘tguncha 0,2n Mor tuzi bilan titrlanadi.
Titrlash uchun sarflangan Mor tuzi eritmasi miqdori aniqlanadi. 
Olingan ma’lumotlar quyidagi formula bilan hisoblanadi. 
x – gumus miqdori, quruq tuproqqa nisbatan % da 
a – sof 0,4 n xromat angidridni titrlash uchun sarflangan
 
0,2 n Mor tuzi 
eritmasi, ml;
v – konussimon kolbadagi eritmani titrlashga ketgan 0,2 n Mor tuzi 
eritmasi, ml;
 
0,0010362 - 1 ml Mor tuzi to‘g‘ri keladigan % hisobidagi chirindi; 
k - Mor tuziga tuzatma; 
c - analiz uchun olingan tuproq og‘irligi, g;