Тошкент тиббиёт академияси

А.B.Левенгукнинг микроскопни ихтиро қилиши ва сув микрофлораси.
Антон Ван Левенгукнинг микроскопни ихтиро қилиши
Микробиология соҳасида микроорганизмларинг кашф қилиниши бу микроскопнинг яратилиши билан боғлиқ албатта. Микроскопни биринчи ихтиро қилган Голландиялиик табиатшунос олим Антон Ван Левенгук эди.
Б у ҳақида «Табият сирлари» деган асарида кенгроқ маълумот берилган. 1679-йилда А.В.Левенгук инглиз қироллик жамиятига аъзо этиб сайланди. У даврда унинг аъзолари фақат ўқимишли ва таниқли олимлар бўлиши керак эди.

1-расм А.В.Левенгукнинг «Табият сирлари» деган асари

А.Левенгук ўзини ўзи ўқитадиган олим эди, у мунтазам равишда таълим олмаган ва фақат қобилияти ва ғайратли мехнати туфайли катта ютуқларга эришган. Унинг шуҳрати бутун дунёга тарқалди, унинг номини барча мамлакат олимлари ҳурмат ва қизиқиш билан айтарди.
Чап томонда кўрсатилган микроскоп замонавий микроскопга ухшамас эди, у яратган микроскоп оддий линзали лупадан иборат бўлиб, аммо унинг кичкина линзалар билан ишлаганини билсангиз, ҳамма нарса аниқ бўлади.
2-расм биринчи миркоскопдан намуна

1665-йилда англичан табиятшуноси Робер Гукнинг «Микрография» асарини ўқиди. Ушбу асарни ўқиши уни атроф-муҳитни лупалар билан ўрганишга янада қизиқтирди. Марчелло Мальпиги Левенгук билан биргаликда зоологик тадқиқоталар ўтказиш учун микроскопдан фойдаланишни тақдим этди.

Левенгук линзаларни сайқаллашни пухта ўрганиб, жуда моҳир ва муваффақиятли линзалар ишлаб чиқарувчиси бўлди. Линзаларни рамкаларга ўрнатиб, у микроскопни йиғди ва унинг ёрдами билан ўша даврнинг енг илғор тадқиқотларини олиб борди. У ўз бармоғидан тери кесиб, ҳужайраларини чизди, яна кит мушакларининг ва қурбақа юрак мушакларининг тўқималарини кўриб чиқди ва уларнинг толаларининг кўндаланг кесилишини кўрсатди, ва ниҳоят, у «майда ҳайвонларни» кашф этди, биринчи навбатда қора қалампирда, сув томчиларида, қурбақанинг ичакларида, тишни синдиришда ва ичак ҳаракатларини Лондон қироллик жамияти аъзоларига тасвирлар берди.
У лар бир ҳужайрали протозойлар ва флагеллар эди. Енг муҳими ХХ-аср бактериологлари қилиб қилиб уларни ажратганини тушунмади. Ахир у ердаги расмларда кокклар, таёқшасимон бактериялар, спирохеталар бор эди. А.Левенгукдан сўнг ҳеч ким бундай қурилмаларни ишлай олмади.
3-расм А.Левенгук
Петр I Россияга Левенгук яратган микроскопларни олиб келди ва кейинчалик биринчи рус микроскоплари яратилди. 1970-йилларнинг охирларида Новосибирс тиббиёт инситутида линзаларни ишлаб чиқариш усули силлиқлаш билан эмас, балки ингичка шиша ипни еритиб синовдан
ўтказилди ва ушбу усул барча зарур шартларга жабов берадиган линзаларни ишлаб чиқаришга имкон берди ва ҳатто Левенгук яратган микроскопини бутунлай қайта яратди [13].